Zmiany w strukturach demograficznych większości krajów europejskich, które przejawiają się głównie w postępującym starzeniu się społeczeństwa, pociągają za sobą liczne następstwa (zarówno społeczne, jak i gospodarcze). Jedną z najważniejszych negatywnych konsekwencji wydaje się spadek w wielkości potencjalnej siły roboczej oraz spadek wydajności systemów emerytalnych. Celem artykułu jest ocena obecnych i przyszłych zmian (i ich konsekwencji gospodarczych), jakie następują w europejskich strukturach demograficznych, ze szczególnym uwzględnieniem Polski.
demografia, struktura ludności, starzenie się społeczeństwa
Aktywizacja zawodowa i społeczna osób 45+. Podsumowanie (2013), Finess Sp. z o.o., Viribus Unitis, UE http://aktywni45plus.eu/images/zalaczniki/e-publikacja_22_03_2013.pdf (dostęp 13.08.2013 r.)
Bank Danych Lokalnych (2013), GUS, http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks
Ciura G., Szymańczak J. (2012), Starzenie się społeczeństwa polskiego, „Infos”, Biuro Analiz Sejmowych, http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/publikacjeBAS.xsp?seria=3 (dostęp 30.07.2013 r.)
Emerytury i renty w 2012 r. (2013), GUS
Frątczak E. (2002), Proces starzenia się ludności Polski, [w]: „Studia Demograficzne”, nr 2(142), PAN, Warszawa
Geographical Information and maps (GISCO) (2013), Eurostat, http://epp.eurostat.ec.europa.eu//portal/page/portal/gisco_Geographical_information_maps/popups/references/administrative_units_statistical_units_1 (dostęp 05.05.2013 r.)
Hellwig Z. (1968), Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr, [w]: „Przegląd Statystyczny”, z. 4, PAN, Warszawa
Henseke G., Hetze P., Tiving T. (2009), Ageing in German Industry, [w:] Kuhn M., Ochsen C., Labour Markets and demographic change, VS Verlag für Sozialwissenschaften, Springer Holzer J. Z. (2003), Demografia, PWE, Warszawa
Klimkiewicz A. (2013), Społeczne konsekwencje podwyższenia wieku emerytalnego kobiet, [w:] „Annales. Etyka w życiu gospodarczym”, vol. 16, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, http://www.annalesonline.uni.lodz.pl/archiwum/2013/2013_klimkiewicz_259_269.pdf (dostęp 30.07.2013 r.)
Kłos B. (2008), Wiek emerytalny kobiet i mężczyzn, „Infos”, Biuro Analiz Sejmowych, nr 3(27), http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/publikacjeBAS.xsp?seria=3 (dostęp 30.07.2013 r.)
Kłos B. (2011), Europejskie systemy emerytalne — stan i perspektywy, „Analizy”, Biuro Analiz Sejmowych, nr 5 (49), http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/publikacjeBAS.xsp?seria=7 (dostęp 30.07.2013 r.)
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno- -Społecznego oraz Komitetu Regionów. Europejski Semestr 2013: zalecenia dla poszczególnych krajów. Jak wyprowadzić Europę z kryzysu (2013), Komisja Europejska, Bruksela, http://www.ipex.eu//IPEXLWEB/home/home.do (dostęp 29.05.2013 r.) oraz: http://www.google.pl/url?sa=t&rct==j&q=&esrc=s&source=web&cd=5&cad=rja&ved=0CEIQFjAE&url=http%3A%2F%2Fwww.ipex.eu%2FIPEXL-WEB%2Fdossier%2Ffiles%2Fdownload%2F082dbcc53eea9c03013f099299300b54.do&ei=duX3UeHiHseatQbI8oHADQ&usg=AFQjCNH8BGtBw3rxUkQ7xIrzwoHzfrssMA (dostęp 30.07.2013 r.)
Kowaleski J. T. (2011), Struktura demograficzna starszego odłamu ludności w województwach (stan aktualny i prognozy do roku 2030), [w:] Kowaleski J. T. (red.), Przestrzenne zróżnicowanie starzenia się ludności Polski. Przyczyny, etapy, następstwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Majdzińska A., Wierzbicka A. (2013), Istota nauczania demografii w kontekście kierunków i strategii rozwoju kraju, [w]: Jędrzejczak A., Kupis-Fijałkowska A. (red.), Metody oceny jakości nauczania, Acta Universitatis Lodziensis, „Folia Oeconomica”, nr 280, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Obowiązujący wiek emerytalny w 26 państwach członkowskich UE i Chorwacji oraz ewentualne zapowiedzi zmian w tym zakresie (2012), MSZ, Departament Komitetu do Spraw Europejskich http://www.myslowice.znp.edu.pl/ZNP/News/Zestawienie_wiek_emerytalny.pdf (dostęp 30.08.2013 r.)
Okólski M., Fihel A. (2012), Demografia. Współczesne zjawiska i teorie, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa
Panek T. (2009), Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej, SGH
Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju (2013), Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Warszawa
Prognoza ludności na lata 2008—2035 (2013), GUS, http://www.stat.gov.pl/gus/5840_5744_PLK_HTML.htm (dostęp 19.09.2013 r.)
Raport. Starzejące się społeczeństwo jako wyzwanie ekonomiczne dla europejskich gospodarek (2013), Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej, Amerykańska Izba Handlowa w Polsce, http://www.psse.waw.pl/UserFiles/wegrow/File/Raport_Starzejace_Sie_Spoleczenstwo.pdf (dostęp 01.09.2013 r.)
Quantum GIS Development Team (2012), Quantum GIS Geographic Information System, Open Source Geospatial Foundation Project, http://qgis.osgeo.org/
The 2012 Ageing Report. Economic and budgetary projections for the 27 EU Member States (2010—2060) (2012), „European Economy”, No. 2, European Union
Silver workers — golden opportunities (briefing note) (2012), European Centre for the Development of Vocational Training, Thessaloniki
Srebrni pracownicy na wagę złota (nota informacyjna) (2013), Europejskie Centrum Rozwoju Szkolenia Zawodowego, Thessaloniki
Statistics Database (2013), Eurostat, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/statistics/search_database (dostęp 27.12.2013 r.)
Urbaniak B. (1998), Praca zawodowa po przejściu na emeryturę. Społeczno-ekonomiczne przesłanki powrotu emerytów do aktywnego życia zawodowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Why population aging matters. A global perspective (2007), National Institute on Aging, National Institutes of Health, U.S. Department of Health and Human Services, U.S. Department of State, http://www.nia.nih.gov/sites/default/files/WPAM.pdf (dostęp 12.08.2013 r.)
