© Jan Marek Sztaudynger Artykuł udostępniony na licencji CC BY-SA 4.0
Inwestycje w infrastrukturę transportową odgrywają istotną rolę w gospodarce. Celem badania omawianego w artykule jest określenie wpływu inwestycji infrastrukturalnych w zakresie transportu na wzrost PKB w Polsce. Analizę przeprowadzono dla okresu 1994–2019 na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego dotyczących inwestycji drogowych oraz inwestycji w budowę mostów i tuneli. Wykorzystano autorsko zmodyfikowany ekonometryczny model wzrostu Solowa, poszerzony o zmienne infrastrukturalne. Najważniejszą modyfikacją klasycznej funkcji produkcji było zastąpienie dynamiki kapitału fizycznego netto stopą inwestycji. Wynikało to z niepublikowania przez GUS dynamiki kapitału fizycznego w cenach stałych i konieczności stosowania przybliżeń w przypadku przeliczania wartości środków trwałych z cen bieżących na stałe, zwłaszcza dla dużych agregatów. Kolejną modyfikacją modelu było wprowadzenie opóźnionej dynamiki PKB jako indykatora nierównowagi, którą utożsamia się z wąskimi gardłami w środkach trwałych bądź z występowaniem niedoborów popytu.
Badanie potwierdziło pozytywny wpływ drogowych inwestycji infrastrukturalnych na wzrost PKB. Wyniki dla inwestycji w mosty i tunele wskazały na ujemny związek z bieżącym wzrostem PKB. Wyjaśnienie tej zależności nadmiernym wypychaniem inwestycji prywatnych może być uzasadnione tylko dla krótkiego czy średniego okresu, z uwagi na bardzo wysoką kapitałochłonność inwestycji tego typu, natomiast w ogólnym rozrachunku wydaje się niewłaściwe ze względu na znacznie dłuższy horyzont czasowy inwestycji w mosty i tunele w porównaniu z typowymi okresami, dla których prowadzona jest analiza efektywności inwestycji.
infrastruktura transportowa, wzrost gospodarczy, kapitał fizyczny, inwestycje, model Solowa
O40, E32, O18, E13, E22, H54
Aghion, P., Howitt, P. (2009). The Economics of Growth. MIT Press. http://di-gamo.free.fr/aghionh9.pdf.
Ansar, A., Flyvbjerg, B., Budzier, A., Lunn, D. (2016). Does Infrastructure Investment Lead to Economic Growth or Economic Fragility? Evidence from China. Oxford Review of Economic Policy, 32(3), 360–390. https://doi.org/10.1093/oxrep/grw022.
Arrow, K. J. (1962). The Economic Implications of Learning by Doing. The Review of Economic Studies, 29(3), 155–173. https://doi.org/10.2307/2295952.
Aschauer, D. A. (1989). Is Public Expenditure Productive?. Journal of Monetary Economics, 23(2), 177–200. https://doi.org/10.1016/0304-3932(89)90047-0.
Baranowski, P. (2004). Wpływ inflacji na wzrost gospodarczy – wybrane argumenty. Gospodarka w Praktyce i Teorii, 21(2), 96–107.
Baranowski, P. (2008). Problem optymalnej stopy inflacji w modelowaniu wzrostu gospodarczego. Wydawnictwo Biblioteka. https://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/bitstream/handle/11089/1866/Problem_optymalnej_stopy_inflacji.pdf?sequence=4&isAllowed=y.
Biddle, J. (2012). The Introduction of the Cobb-Douglas Regression. The Journal of Economic Perspectives, 26(2), 223–236.
Bom, P. R. D., Ligthart, J. E. (2014). What Have We Learned from Three Decades of Research on the Productivity of Public Capital?. Journal of Economic Surveys, 28(5), 889–916. https://doi.org/10.1111/joes.12037.
Brdulak, J., Kotlewski, D. (2023). Wpływ rozwoju infrastruktury na regionalny wzrost gospodarczy w świetle rachunku produktywności KLEMS. Myśl Ekonomiczna i Polityczna, 76(1), 10–26. https://mysl.lazarski.pl/mysl/article/view/1417.
Canning, D., Pedroni, P. (2004). The Effect of Infrastructure on Long Run Economic Growth (Department of Economics Working Papers No. 04). Williams College.
Coase, R. H. (1960). The Problem of Social Cost. The Journal of Law & Economics, 3, 1–44.
Cobb, C. W., Douglas, P. H. (1928). A Theory of Production. The American Economic Review, 18(1), 139–165.
Douglas, P. H. (1976). The Cobb-Douglas Production Function Once Again: Its History, Its Testing, and Some New Empirical Values. Journal of Political Economy, 84(5), 903–915. https://doi.org/10.1086/260489.
Dykas, P., Tokarski, T., Wisła, R. (2022). The Solow model. W: P. Dykas, T. Tokarski, R. Wisła (red.), The Solow Model of Economic Growth. Application to Contemporary Macroeconomic Issues (s. 16–40). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003323792-3.
Égert, B., Koźluk, T., Sutherland, D. (2009). Infrastructure and Growth: Empirical Evidence (OECD Economics Department Working Papers No. 685). https://dx.doi.org/10.1787/225682848268.
Gibbons, S., Lyytikäinen, T., Overman, H. G., Sanchis-Guarner, R. (2019). New road infrastructure: The effects on firms. Journal of Urban Economics, 110, 35–50. https://doi.org/10.1016/j.jue.2019.01.002.
Główny Urząd Statystyczny. (2023). Metodologia dekompozycji w ramach rachunku produktywności KLEMS dla gospodarki polskiej. https://stat.gov.pl/statystyki-eksperymentalne/klems-rachunek-produktywnosci/metodologia-dekompozycji-w ramach-rachunku-produktywnosci-klems-dla-gospodarki-polskiej,2,2.html .
Hulten, C. R. (2005). Transportation Infrastructure, Productivity, and Externalities. http://econ-web.umd.edu/~hulten/webpagefiles/Transportation%20Infrastructure,%20Produc-tivity,%20and%20Externaliti.pdf.
Jones, C. I. (1995). Time Series Tests of Endogenous Growth Models. The Quarterly Journal of Economics, 110(2), 495–525. https://doi.org/10.2307/2118448.
Jones, C. I. (2000). A Note on the Closed-Form Solution of the Solow Model. http://www-le-land.stanford.edu/~chadj/closedform.pdf.
Jorgenson, D. W., Ho, M. S., Stiroh, K. J. (2005). Productivity: vol. 3. Information Technology and the American Growth Resurgence. MIT Press.
Kalecki, M. (1958). Teoria dynamiki gospodarczej. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kawecka-Wyrzykowska, E. (2016). Polityka spójności. W: J. Barcz, E. Kawecka-Wyrzykowska, K. Michałowska-Gorywoda (red.), Integracja europejska w okresie przemian. Aspekty ekono- miczne (s. 233–256). Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.
Kornfeld, R., Fraumeni, M. B. (2022). How Should We Measure Infrastructure? The Case of Highways and Streets (NBER Working Paper No. 30045). https://doi.org/10.3386/w30045.
Kotlewski, D. (2020). Rachunek produktywności KLEMS dla polskiej gospodarki. Główny Urząd Statystyczny. https://bws.stat.gov.pl/Klems.
Kotlewski, D. (2022). Oszacowanie wpływu rozwoju infrastruktury na wzrost gospodarczy w świetle rachunku produktywności KLEMS. Myśl Ekonomiczna i Polityczna, 3(74), 73–98.
Kotlewski, D. (2024). Role of Infrastructure in Economic Growth through the Lenses of KLEMS growth Accounting. https://iariw.org/wp-content/uploads/2024/08/Paper-Role-of-infrastructure-in -economic-growth.pdf .
Kotlewski, D., Błażej, M. (2016). Metodologia rachunku produktywności KLEMS i jego implemen-tacja w warunkach polskich. Wiadomości Statystyczne, 61(9), 86–108. https://doi.org/10.5604 /01.3001.0014.1098 .
Kotlewski, D., Błażej, M. (2022). Rachunek produktywności KLEMS – Polska 2007–2020. Główny Urząd Statystyczny. https://stat.gov.pl/statystyki-eksperymentalne/klems-rachunek-produktywnosci/rachunek-produktywnosci-klems-polska-2007-2020,1,3.html.
Kotlewski, D., Błażej, M. (2024). Rachunek produktywności KLEMS – Polska 2009–2022. Główny Urząd Statystyczny. https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/6340/1/4/1/irachunek_produktywnosci_klems_polska_2009-2022_v2.pdf.
Munguía, R., Davalos, J., Urzua, S. (2019). Estimation of the Solow-Cobb-Douglas economic growth model with a Kalman filter: An observability-based approach. Heliyon, 5(6), 1–8. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2019.e01959.
North, D. C. (1987). Institutions, Transaction Costs and Economic Growth. Economic Inquiry, 25(3), 419–428. https://doi.org/10.1111/j.1465-7295.1987.tb00750.x.
Organisation for Economic Co-operation and Development. (2009). Measuring Capital OECD Manual (2nd edition). https://www.oecd.org/en/publications/measuring-capital-oecd-manual -2009_9789264068476-en.html .
Percoco, M. (2016). Highways, local economic structure and urban development. Journal of Economic Geography, 16(5), 1035–1054. https://doi.org/10.1093/jeg/lbv031.
Ratajczak, M. (2000). Infrastruktura a wzrost i rozwój gospodarczy. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 62(4), 83–102.
Romer, P. M. (1986). Increasing Returns and Long Run Growth. Journal of Political Economy, 94(5), 1002–1037. https://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/261420.
Romp, W., De Haan, J. (2007). Public Capital and Economic Growth: A Critical Survey. Perspektiven der Wirtschaftspolitik, 8(S1), 6–52. https://doi.org/10.1111/j.1468-2516.2007.00242.x.
Sanchez-Robles, B. (1998). Infrastructure Investment and Growth: Some Empirical Evidence. Contemporary Economic Policy, 16(1), 98–108. https://doi.org/10.1111/j.1465-7287.1998.tb00504.x.
Sasaki, H. (2017). A Note on the Solow Growth Model with a CES Production Function and Declining Population (MPRA Paper No. 80062). https://mpra.ub.uni-muenchen.de/80062/1/MPRA_paper _80062.pdf .
Slichter, S. H., Black, J. D. (1928). Economic and Social Aspects of Increased Productive Efficiency – Discussion. The American Economic Review, 18(1), 166–172. http://www.jstor.org/stable /1811557 .
Smith, A. (1776). An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations. W. Strahan and T. Cadell. https://era.ed.ac.uk/handle/1842/1455?show=full.
Solow, R. M. (1956). A Contribution to the Theory of Economic Growth. Quarterly Journal of Economics, 70(1), 65–94. https://doi.org/10.2307/1884513.
Solow, R. M. (1988). Growth Theory and After. The American Economic Review, 78(3), 307–317. https://www.depfe.unam.mx/doctorado/teorias-crecimiento-desarrollo/solow_1988.pdf.
Souder, D., Reilly, G., Bromiley, P., Mitchell, S. (2016). A Behavioral Understanding of Investment Horizon and Firm Performance. Organization Science, 27(5), 1202–1218. https://doi.org/10.1287/orsc.2016.1088.
Spencer, R. W., Yohe, W. P. (1970). The “Crowding Out” of Private Expenditures by Fiscal Policy Actions. Federal Reserve Bank of St. Louis Review, (10), 12–24. https://doi.org/10.20955/r.52.12 -24.kdr .
Straub, S. (2008). Infrastructure and Growth in Developing Countries: Recent Advances and Research Challenges (Policy Research Working Paper, no. 4460). https://documents1.worldbank.org/curated/en/349701468138569134/pdf/wps4460.pdf.
Sztaudynger, J. J. (2005). Wzrost gospodarczy a kapitał społeczny, prywatyzacja i inflacja. Wydawnic-two Naukowe PWN.
Sztaudynger, J. M. (2022). Appendix. The Dynamics of Physical Capital Substitution for Investment Output Ratio in the Solow Model. W: J. J. Sztaudynger (red.), Economic Growth. Social Capital, Family, Inequality of Income, Quality of Life, Bottlenecks (s. 141–143). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://doi.org/10.18778/8331-030-5.
Sztaudynger, J. M. (2024). Non-Cyclical Fluctuations in GDP Growth in Poland. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, (2), s. 22–43. https://doi.org/10.18778/0208-6018.367.02.
Sztaudynger, J. M., Sztaudynger, J. J. (2019). Wzrost gospodarczy a inwestycje – znaczenie wąskich gardeł. Ekonomista, (6), 680–700.
Sztaudynger, J. M., Sztaudynger, J. J. (2022). The Impact of Supply Bottlenecks on Investment Effi-ciency. Ekonomista, (1), 23–40. https://doi.org/10.52335/dvqigjykff47.
Tokarski, T. (2009). The Supply Side Determinants of Economic Growth. W: W. Welfe (red.), Knowledge Based Economies. Models and Methods (s. 25–48). Peter Lang.
World Bank. (2004). Global Monitoring Report 2004. Policies and Actions for Achieving the Millen-nium Development Goals and Related Outcomes. https://documents.worldbank.org/en/publica-tion/documents-reports/documentdetail/804681468779672038.
Zienkowski, L., Cwil, E. (1992). Indeksy wolumenu produktu krajowego brutto (różne metody szacunku). Wiadomości Statystyczne, 37(10), 6–11.
