© Kamila Trzcińska, Elżbieta Zalewska Artykuł udostępniony na licencji CC BY-SA 4.0
Celem badania omawianego w artykule jest porównanie zmian sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych rolników w wybranych krajach Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych. Głównym kryterium wyboru krajów europejskich do badania był rok przystąpienia do UE, a co za tym idzie – do wspólnej polityki rolnej. Francja reprezentuje kraje założycielskie Wspólnoty, Austria jest członkiem UE od 1995 r., a akcesja Polski nastąpiła w 2004 r. i właśnie ten rok – oraz rok 2018 (głównie ze względu na dostępność danych) – poddano analizie. Punkt od-niesienia stanowiły Stany Zjednoczone, czyli kraj odgrywający istotną rolę w gospodarce światowej i charakteryzujący się odmienną polityką rolną. W analizie wykorzystano indywidualne dane dotyczące gospodarstw domowych rolników pobrane z bazy Luxembourg Income Study (LIS). Zastosowano model Daguma, będący teoretycznym modelem rozkładów dochodów służącym do opisu rozkładów empirycznych, który charakteryzuje się wysoką zgodnością dopasowania do danych empirycznych. Wyznaczono charakterystyki liczbowe, miary nierówności dochodowych i wskaźniki ubóstwa. Z badania wynika, że najmniejsze nierówności dochodowe gospodarstw domowych rolników w porównywanych latach występowały w Austrii, a największe – w Stanach Zjednoczonych. We wszystkich badanych krajach europejskich: Austrii, Francji i Polsce wzrosły wartości większości analizowanych wskaźników ubóstwa. Najbardziej stabilną sytuacją pod względem zagrożenia ubóstwem cechują się Stany Zjednoczone.
rolnicy, gospodarstwo domowe, ubóstwo, rozkład dochodów, model Daguma
C10, D31, I32
Ambroziak, Ł., Błoński, Ł., Strzelecki, J., Wąsiński, M. (2021). Transformacje motorów wzrostu w trzech największych gospodarkach świata. Polski Instytut Ekonomiczny. https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2021/11/PIE-Raport_Transformacje-motorow-wzrostu.pdf.
Ash, T. G. (2020, 21 sierpnia). Europe (including Britain) can still be a superpower. European Council on Foreign Relation. https://ecfr.eu/article/commentary_europe_and_yes_that_includes_britain _can_still_be_a_superpower/ .
Baer-Nawrocka, A. (2015). Kwestia parytetu dochodów rolniczych w krajach Unii Europejskiej. W: A. Czyżewski, B. Klepacki (red.), Problemy rozwoju rolnictwa i gospodarki żywnościowej w pierwszej dekadzie członkostwa w Unii Europejskiej (s. 177–186). Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.
Ćwiek, M., Trzcińska, K. (2022). The economic situation of households in Poland and the Czech Republic. Comparative analysis. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, (4), 26–43. https://doi.org/10.15584/nsawg.2022.4.2.
Dagum, C. (1977). A new model of personal income distribution: specification and estimation. Économie Appliquée, 30(3), 413–437. https://doi.org/10.3406/ecoap.1977.4213.
Drewnowski, J. (1977). Poverty: Its Meaning and Measurement. Development and Change, 8(2), 183–208. https://doi.org/10.1111/j.1467-7660.1977.tb00736.x.
Drygas, M. (2014). Zmiany w rolnictwie USA w świetle Spisu Rolnego 2012. Wieś i Rolnictwo, (4), 99–113. https://kwartalnik.irwirpan.waw.pl/wir/article/view/527.
Gini, C. (1914). Sulla misura della concentrazione e della variabilita dei caratteri. Atti del Reale Istituto Veneto di Scienze, Lettere ed Arti, 73, 1203–1248.
Gołębiewska, B. (2008). Zróżnicowanie wykorzystania zasobów produkcyjnych w rolnictwie krajów UE. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 10(1), 91–96.
Goraj, L., Mańko, S. (2009). Rachunkowość i analiza ekonomiczna w indywidualnym gospodarstwie rolnym. Difin.
Gospodarstwo domowe rolników. (b.r.). W: Główny Urząd Statystyczny, Słownik pojęć. Pojęcia stosowane w statystyce publicznej. https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/2861,pojecie.html.
Greselin, F., Jędrzejczak, A., Trzcińska, K. (2023). A new parametric approach to gender gap with application to EUSILC data in Poland and Italy. Statistical Analysis and Data Mining: The ASA Data Science Journal, 16(4), 319–335. https://doi.org/10.1002/sam.11623.
Grzelak, M. M. (2016). Dochody rozporządzalne gospodarstw rolnych na tle dochodów innych grup społeczno-ekonomicznych w Polsce w latach 2003–2014. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H, 50(4), 139–149. https://doi.org/10.17951/h.2016.50.4.139.
Kleiber, C. (2008). A Guide to the Dagum Distributions. W: D. Chotikapanich (red.), Modeling Income Distributions and Lorenz Curves (s. 97–117). Springer. https://doi.org/10.1007/978-0-387-72796-7_6.
Kleiber, C., Kotz, S. (2003). Statistical Size Distribution in Economics and Actuarial Sciences. John Wiley & Sons. https://doi.org/10.1002/0471457175.
Lorenz, M. O. (1905). Methods of Measuring the Concentration of Wealth. Publications of the American Statistical Association, 9(70), 209–219. https://doi.org/10.2307/2276207.
Musiał, W., Kania, J. (2016). Rolnictwo stanu Teksas – studium przypadków wybranych rozwiązań alternatywnych. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego, 86(4), 82–93.
Panek, T. (2011). Ubóstwo, wykluczenie społeczne i nierówności. Teoria i praktyka pomiaru. Oficyna Wydawnicza SGH.
Sączewska-Piotrowska, A. (2016). Dynamika ubóstwa w miejskich i wiejskich gospodarstwach domowych. Wiadomości Statystyczne, 61(7), 39–59. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.1038.
Sulewski, P., Szymkowiak, M. (2023). Modelling income distributions based on theoretical distributions derived from normal distributions. Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician, 68(6), 1–23. https://doi.org/10.59139/ws.2023.06.1.
Trzcińska, K. (2020). Aproksymacja rozkładu dochodów ludności Polski za pomocą modeli Daguma i Zengi. Przegląd Statystyczny. Statistical Review, 66(4), 270–286. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.0952.
Trzcińska, K. (2021). Kształtowanie się rozkładu dochodów ludności Polski dla regionów na pod-stawie wybranych modeli teoretycznych. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, (1), 111–126. https://doi.org/10.18778/0208-6018.352.06.
Ulman, P. (2011). Wynagrodzenia kobiet i mężczyzn w Polsce i ich zróżnicowanie. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, (876), 133–148. https://r.uek.krakow.pl/jspui/bitstream/123456789/2171/1/171198535.pdf.
Unia Europejska. (b.r.). Rolnictwo. https://european-union.europa.eu/priorities-and-actions/actions-topic/agriculture_pl.
Wojewódzka-Wiewiórska, A., Kłoczko-Gajewska, A., Sulewski, P. (2019). Between the Social and Economic Dimensions of Sustainability in Rural Areas – In Search of Farmers’ Quality of Life. Sustainability, 12(1), 148–174. https://doi.org/10.3390/su12010148.
Wolf, E. N. (2009). Poverty and Income Distribution. Wiley-Blackwell.
Wołoszyn, A. (2013). Nierówności dochodowe w gospodarstwach domowych rolników na tle innych grup społeczno-ekonomicznych w Polsce w latach 2005 i 2010. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 15(6), 113–319.
Wrzaszcz, W., Prandecki, K. (2020). Agriculture and the European Green Deal. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej. Problems of Agriculture Economics, 365(4), 156–179. https://doi.org/10.30858/zer/131841.
