© Emilia Fraszka-Sobczyk, Agnieszka Palma Artykuł udostępniony na licencji CC BY-SA 4.0
Poziom rozwoju gospodarczego to jedno z istotniejszych zagadnień związanych z funkcjonowaniem regionów. Celem badania omawianego w artykule jest utworzenie – z wykorzystaniem różnych miar taksonomicznych – rankingu województw pod względem poziomu rozwoju gospodarczego. Badanie obejmuje okres 2009–2020 i opiera się na danych pobranych z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego. Zastosowano metody taksonomiczne polegające na pomiarze odległości w przestrzeniach euklidesowej, miejskiej i hiperbolicznej, a także wskaźnika uwzględniającego wagi, dla których suma współczynników korelacji Pearsona między znormalizowanymi stymulantami a tym wskaźnikiem jest największa. Wartości wskaźników wyznaczono z uwzględnieniem następujących zmiennych makroekonomicznych: PKB per capita, wartość brutto środków trwałych per capita, nakłady inwestycyjne per capita, przeciętne miesięczne wynagrodzenie i stopa bezrobocia rejestrowanego w województwach.
Przeprowadzona analiza taksonomiczna wykazała zróżnicowanie i wzrost poziomu rozwoju gospodarczego województw. Najwyższe miejsce w rankingu zajmuje woj. mazowieckie, znacznie odbiegające od pozostałych. Na kolejnych pozycjach znajdują się województwa: dolnośląskie, wielkopolskie i śląskie. Ostatnie lokaty zajęły województwa: podkarpackie, lubelskie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie. Wyniki badania wskazują na potrzebę podjęcia działań wyrównujących regionalne różnice rozwojowe.
wskaźniki taksonomiczne, rozwój gospodarczy, zróżnicowanie poziomu rozwoju gospodarczego
O11, C10, O20
Bartkowiak, R. (2013). Ekonomia rozwoju. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Berbeka, J. (1999). Porównanie poziomu życia w krajach Europy Środkowej. Wiadomości Statystyczne, 44(8), 66–67.
Bolińska, M. (2017). Przestrzenne zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego powiatów województwa podkarpackiego. Przegląd Nauk Ekonomicznych, (25), 235–245.
Bolińska, M., Dykas, P., Kowalczyk, A. (2018). Przestrzenne różnicowanie rozwoju ekonomicznego powiatów w latach 2002–2014. Studia Prawno-Ekonomiczne, 107, 197–220. https://doi.org/10.26485/SPE/2018/107/11.
Bożek, J., Szewczyk, J. (2021). Ocena poziomu rozwoju społecznego powiatów województwa małopolskiego z zastosowaniem dynamicznego miernika syntetycznego. Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician, 66(4), 45–63. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.8325.
Bożek, J., Szewczyk, J., Badach, E., Lisek, S. (2022). Ocena poziomu rozwoju gospodarczego województw z zastosowaniem metod porządkowania liniowego w ujęciu dynamicznym. Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician, 67(12), 39–61. https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.1613.
Bożek, J., Szewczyk, J., Jaworska, M. (2021a). Poziom rozwoju gospodarczego województw w ujęciu dynamicznym. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 14(57), 11–24. https://doi.org/10.14746/rrpr.2021.57.02.
Bożek, J., Szewczyk, J., Jaworska, M. (2021b). Zmiany w poziomie rozwoju społecznego województw w latach 2010 i 2019 z zastosowaniem dynamicznego miernika syntetycznego. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 65(1), 109–123. https://doi.org/10.15584/nsawg.2021.1.6.
Cieślik, E. (2008). Wybrane alternatywne sposoby mierzenia poziomu rozwoju gospodarczego. Equilibrium, 1(1–2), 145–160.
Churski, P. (2012). Polityka regionalna w Unii Europejskiej i w Polsce. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, (19), 14–54. https://pressto.amu.edu.pl/index.php/rrpr/article/view/14369.
Czyżycki, R. (2012). Badanie rozwoju społeczno-gospodarczego województw – wpływ metodyki badań na uzyskane wyniki. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, 42(42), 15–23. https://journals.wsb.poznan.pl/index.php/znwsb/article/view/1268.
Dykas, P. (2009). Taksonomiczne wskaźniki przestrzennego zróżnicowania rozwoju powiatów województwa podkarpackiego. Studia Prawno-Ekonomiczne, 80, 201–214.
Dykas, P., Kościelniak, P., Tokarski, T. (2013).Taksonomiczne wskaźniki rozwoju ekonomicznego województw i powiatów. W: M. Trojak, T. Tokarski (red.), Statystyczna analiza przestrzennego zróżnicowania ekonomicznego i społecznego Polski (s. 81–110). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Edigarian, A., Kościelniak, P., Tokarski, T., Trojak, M. (2011). Taksonomiczne wskaźniki rozwoju ekonomicznego powiatów. W: D. Tomczak (red.), Capability to social progress in Poland’s regions (s. 13–50). Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Gajewski, P. (2003). Zróżnicowanie rozwoju gospodarczego w latach 90. Konwergencja w Polsce. Wiadomości Statystyczne, 48(11).
Głuszczuk, D. (2011). Istota rozwoju regionalnego i jego determinanty. Ekonomia. Economics, (5). 68–80. https://dbc.wroc.pl/Content/25998/PDF/Gluszczuk_Istota_rozwoju_regionalnego_i_jego.pdf.
Grajewska, M. (2013). Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w Polsce w latach 2003–2009. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, (64/2), 49–58. https://wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/64-2013/FRFU-64-t2-49.pdf.
Hozer-Koćmiel, M. (2018). Ocena rozwoju społeczno-ekonomicznego województw za pomocą HDI. Wiadomości Statystyczne, 63(3), 40–49. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.0637.
Jabłoński, Ł., Tokarski, T. (2010). Taksonomiczne wskaźniki przestrzennego zróżnicowania rozwoju powiatów. Studia Prawno-Ekonomiczne, 81, 261–289.
Klosa, S. (2018). Klasyfikacja polskich województw pod względem rozwoju społeczno-gospodarczego za pomocą metod taksonomicznych. Modern Management Review, 25(3), 141–157. https://doi.org/10.7862/rz.2018.mmr.30.
Knapińska, M. (2016). Rozwój gospodarczy w podstawowych miernikach makroekonomicznych. Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze, (4), 134–146. https://doi.org/10.26366/PTE.ZG.2016.44.
Kowerski, M. (2017). Zastosowanie metod taksonomicznych i ekonometrycznych do analizy poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego regionów transgranicznych. W: A. Miszczuk (red.), Wyzwania rozwojowe pogranicza polsko-ukraińskiego (s. 11–31). Norbertinum. https://www.euroreg.uw.edu.pl/dane/web_euroreg_publications_files/6437/miszczuk_wyzwania_rozwojowe_pogranicza_polsko-ukraiskiego.pdf.
Luśtyk, A. (2022). Ocena potencjału innowacyjnego polskich województw i prawdopodobieństwo jego zmiany. Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze, (16), 66–83. https://doi.org/10.26366/PTE.ZG.2022.214.
Łogwiniuk, K. (2011). Zastosowanie metod taksonomicznych w analizie porównawczej dostępu do infrastruktury ICT przez młodzież szkolną w Polsce. Ekonomia i Zarządzanie, 3(1), 7–23.
Majewski, S. (1999). Szeregowanie krajów przy pomocy Diagramu Czekanowskiego i Taksonomicznego Miernika Rozwoju. Wiadomości Statystyczne, 44(8).
Malina, A. (2020). Analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województw Polski w latach 2005–2017. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, (1), 138–155. https://doi.org/10.15584/nsawg.2020.1.10.
Michoń, D. (2017). Zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego województw ze względu na realizację celów polityki spójności. Wiadomości Statystyczne, 62(12), 80–94. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.1092.
Miłek, D. (2018). Zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego powiatów województwa świętokrzyskiego. Wiadomości Statystyczne, 63(6), 39–56. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.0673.
Miłek, D., Paluch, P. (2016). Rozwój społeczno-gospodarczy polskich regionów. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, (48), 90–103. https://doi.org/10.15584/nsawg.2016.4.7.
Mroczek, K., Tokarski, T., Trojak, M. (2014). Grawitacyjny model zróżnicowania rozwoju ekonomicznego województw. Gospodarka Narodowa, (3), 5–34. https://doi.org/10.33119/GN/100867.
Parysek, J. J. (2018). Rozwój społeczno-gospodarczy oraz czynniki i uwarunkowania rozwoju. W: P. Churski (red.), Teoretyczne i aplikacyjne wyzwania współczesnej geografii społeczno-ekonomicznej (s. 37–56). Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. https://www.euroreg.uw.edu.pl/dane/web_euroreg_publications_files/6855/studia_kpzk_183.pdf.
Rokicki, T. (2016). The diversification of the social and economic development of voivodeships in Poland / Zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego województw w Polsce. Economic and Regional Studies. Studia Ekonomiczne i Regionalne, 9(4), 39–52. https://www.ers.edu.pl/pdf-92944-27023?filename=THE%20DIVERSIFICATION%20OF.pdf.
Siudek, T., Drabarczyk, K., Jakubiec, A. (2017). Rozwój gospodarczy powiatów i podregionów województwa mazowieckiego. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, (117), 33–46. https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2017.117.3.
Strojny, J. (2016). Wielowymiarowa analiza porównawcza województw: podkarpackiego i małopolskiego. Przedsiębiorczość – Edukacja, 12, 68–84. https://doi.org/10.24917/20833296.12.5.
Tokarski, T. (2005). O zróżnicowaniu rozwoju ekonomicznego polskich regionów i podregionów. Studia Prawno-Ekonomiczne, 71, 243–275.
Tokarski, T., Gabryjelska, A., Krajewski, P., Mackiewicz, M. (1999). Determinanty regionalnego zróżnicowania PKB, zatrudnienia i płac. Wiadomości Statystyczne, 44(8), 41–66.
Trojak, M. (red.). (2015). Regionalne zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego Polski. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Trojak, M., Tokarski, T. (red.). (2013). Statystyczna analiza zróżnicowania rozwoju ekonomicznego i społecznego Polski. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Wisła, R., Tokarski, T. (2016). Przestrzenne zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego powiatów województwa śląskiego. Wiadomości Statystyczne, (8), 45–63. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.1087.
Wyszkowska, Z., Serwatka-Bober, S. (2018). Regionalne zróżnicowanie rozwoju gospodarczego a struktura demograficzna w województwach w Polsce. Optimum. Economic Studies, (1), 207–218. https://doi.org/10.15290/oes.2018.01.91.14.
Żołądek, Ł. (2019). Nie tylko PKB. Alternatywne wskaźniki rozwoju. INFOS Zagadnienia społeczno-gospodarcze, (12), 1–4. https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/41AC2B6063040255C12584A90042C31B/$file/Infos_265.pdf.
