Ograniczenia budżetowe gospodarstw domowych w Polsce – analiza z wykorzystaniem EUROMOD-u

Anna Bownik; Leszek Morawski

doi:https://doi.org/10.59139/ws.2024.02.2

Anna Bownik Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych, Polska / University of Warsaw, Faculty of Economic Sciences, Poland ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2829-7726 , Leszek Morawski Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych, Polska / University of Warsaw, Faculty of Economic Sciences, Poland ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3464-3963 Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician, vol. 69, 2024, 2, s. 18-37 Opublikowano online: 29 lutego 2024 DOI https://doi.org/10.59139/ws.2024.02.2 Sposób cytowania: Bownik, A., Morawski, L. (2024). Ograniczenia budżetowe gospodarstw domowych w Polsce – analiza z wykorzystaniem EUROMOD-u. Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician, 69(2), 18–37. https://doi.org/10.59139/ws.2024.02.2.

562 Wyświetlenia 83 Pobrania

ARTYKUŁ

(Polski) PDF

STRESZCZENIE

W 2022 r. wprowadzono ważne zmiany wpływające na poziom dochodu do dyspozycji gospodarstw domowych: podniesiono wysokość progu podatkowego PIT i obniżono jego stawkę, zwiększono kwotę wolną od podatku oraz zniesiono możliwość odliczania składki zdrowotnej od PIT, a także zmodyfikowano zasady przyznawania dodatku mieszkaniowego. Celem badania omawianego w artykule jest określenie łącznego bezpośredniego wpływu wymienionych zmian na wysokość dochodu do dyspozycji rodzica samotnie wychowującego dziecko i osoby prowadzącej jednoosobowe gospodarstwo domowe. W pracy posłużono się mikrosymulacyjnym modelem podatkowo-świadczeniowym EUROMOD i zastosowano metodę hipotetycznych gospodarstw domowych. Z porównania ograniczeń budżetowych z lipca 2021 r. i lipca 2022 r. wynika, że obniżyła się wartość realnego dochodu do dyspozycji nisko wykwalifikowanych pracowników niepełnoetatowych lub pracujących przez niepełny rok. Stwierdzono, że zmiany w przyznawaniu dodatku mieszkaniowego mogły negatywnie wpłynąć na wysokość dochodów osób samodzielnie gospodarujących, które otrzymują płace poniżej 40% przeciętnego wynagrodzenia. Zaobserwowano też negatywny wpływ braku indeksacji świadczeń na wysokość dochodów samotnych rodziców.

SŁOWA KLUCZOWE

EUROMOD, mikrosymulacyjny model podatkowo-świadczeniowy, ograniczenie budżetowe, hipotetyczne gospodarstwa domowe

JEL

C88, D31, H20

BIBLIOGRAFIA

Aksman, E. (2015). To What Extent Do Social Benefits and Income Tax Alter Income Distribution in Poland?. Ekonomia, (41), 7–22. http://dx.doi.org/10.17451/eko/41/2015/84.

Avram, S., Popova, D. (2022). Do taxes and transfers reduce gender income inequality? Evidence from eight European welfare states. Social Science Research, 102, 1–12. https://doi.org/10.1016/j.ssresearch.2021.102644.

Bargain, O., Callan, T. (2010). Analysing the Effects of Tax-Benefit Reforms on Income Distribution: A Decomposition Approach. Journal of Economic Inequality, 8(1), 1–21. https://doi.org/10.1007/s10888-008-9101-4.

Bargain, O., Orsini, K., Peichl, A. (2014). Comparing Labor Supply Elasticities in Europe and the United States. New Results. The Journal of Human Resources, 49(3), 723–838.

Browne, J., Immervoll, H., Neumann, D., Pacifico, D., Rastigina, O. (2019). Analysis of policy reforms in the EU 2016–2018. Organisation for Economic Co-operation and Development.

Bourguignon, F., Spadaro, A. (2006). Microsimulation as a tool for evaluating redistribution policies. Journal of Economic Inequality, 4, 77–106. https://doi.org/10.1007/s10888-005-9012-6.

Collado, D. (2018). Financial work incentives and the long-term unemployed: The case of Belgium (EUROMOD Working Papers, No. EM1/18). https://www.econstor.eu/bitstream/10419/197568/1/1025281357.pdf.

European Commission. (b.r.). Publications. Pobrane 7 sierpnia 2023 r. z https://euromod-web.jrc.ec.europa.eu/research/publications.

Figari, F., Paulus, A., Sutherland, H. (2015). Microsimulation and Policy Analysis. W: A. B. Atkinson, F. Bourguignon (red.), Handbook of Income Distribution (t. 2, 2141–2221). Elsevier-North Holland. https://doi.org/10.1016/B978-0-444-59429-7.00025-X.

Gasior, K., Recchia, P. (2020). The Use of Hypothetical Household Data for Policy Learning: Comparative Tax-Benefit Indicators Using EUROMOD HHoT. Journal of Comparative Policy Analysis: Research and Practice, 22(2), 170–189. https://doi.org/10.1080/13876988.2019.1609784.

Haan, P., Morawski, L., Myck, M. (2008). Taxes, Benefits and Financial Incentives to Work: The United Kingdom, Germany and Poland Compared. Bank i Kredyt, (1), 5–13. https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1143922.

Hufkens, T., Goedemé, T., Gasior, K., Leventi, C., Manios, K., Rastrigina, O., Recchia, P., Sutherland, H., Van Mechelen, N., Verbist, G. (2019). The Hypothetical Household Tool (HHoT) in EUROMOD: a new instrument for comparative research on tax-benefit policies in Europe. International Journal of Microsimulation, 12(3), 69–85. https://doi.org/10.34196/ijm.00208.

Immervoll, H., Marianna, P., Mira D’Ercole, M. (2004). Benefit Coverage Rates and Household Typologies. Scope and Limitations of Tax-Benefit Indicators (OECD Social, Employment and Migration Working Papers No. 20). https://dx.doi.org/10.1787/081036000058.

Jara, H. X., Gasior, K., Makovec, M. (2020). Work Incentives at the Extensive and Intensive Margin in Europe: The Role of Taxes, Benefits and Population Characteristics. Social Indicators Research, 152(2), 705–778. https://doi.org/10.1007/s11205-020-02462-0.

Król, A., Myck, M., Trzciński, K. (2020). Country Report. Poland (2017–2020). https://euromod-web.jrc.ec.europa.eu/sites/default/files/2020-12/Y11_CR_PL_Final.pdf.

Landmesser, J., Dudek, H., Chrzanowska, M. (2017). The analysis of the Polish “Family 500+” Programme effects using EUROMOD microsimulation model. W: P. Jedlička, P. Marešová, I. Soukal (red.), Hradec Economic Days. Double-blind peer-reviewed proceedings of the International Scientific Conference Hradec Economic Days 2017 (s. 506–512). University of Hradec Králové.

Levy, H., Morawski, L., Myck, M. (2009). Alternative tax-benefit strategies to support children in Poland. W: O. Lelkes., H. Sutherland (red.), Tax and Benefit Policies in the Enlarged Europe. Assessing the Impact With Microsimulation Models (s. 125–152). Public Policy and Social Welfare Serie.

Mantovani, D. (2018). Comparing redistributive efficiency of tax-benefit systems in Europe (EUROMOD Working Paper No. EM12/18). https://www.iser.essex.ac.uk/wp-content/uploads/files/working-papers/euromod/em12-18.pdf.

Marchal, S., Siöland, L., Goedemé, T. (2018). Methodological working paper: Using HHoT to generate institutional minimum income protection indicators (CSB Working Paper No. 18/20). https://medialibrary.uantwerpen.be/oldcontent/container2453/files/CSB%20WP%202018/CSBWorkingPaper1820.pdf.

Morawski, L., Bargain, O., Myck, M., Socha, M. W. (2008). Mikrosymulacyjny model podatkowo- -świadczeniowy (SIMPL03). Wiadomości Statystyczne, 53(4), 30–38.

Orcutt, G. H. (1957). A New Type of Socio-Economic System. Review of Economics and Statistics, 39(2), 116–123. https://doi.org/10.2307/1928528.

Orcutt, G. H. (1960). Simulations of economic systems. The American Economic Review, 50(5), 893–907.

Organisation for Economic Co-operation and Development. (2020). TaxBEN: The OECD tax- -benefit simulation model. Methodology, user guide and policy applications. https://www.oecd.org/social/benefits-and-wages/OECD-TaxBEN-methodology-and-manual.pdf.

Paulus, A., Sutherland, H., Tasseva, I. (2020). Indexing out of poverty ? Fiscal drag and benefit erosion in cross-national perspective. The Review of Income and Wealth, 66(2), 311–333. https://doi.org/10.1111/roiw.12413.

Penne, T., Hufkens, T., Goedemé, T., Storms, B. (2020). To what extent do welfare states compensate for the cost of children? The joint impact of taxes, benefits and public goods and services. Journal of European Social Policy, 30(1), 79–94. https://doi.org/10.1177/0958928719868458.

Sutherland, H., Figari, F. (2013). EUROMOD: The European Union tax-benefit microsimulation model. International Journal of Microsimulation, 6(1), 4–26. https://doi.org/10.34196/IJM.00075.

Wróć do: