Zmiany wartości polskiego eksportu w ujęciu Trade in Value Added na tle krajów Grupy Wyszehradzkiej

Michał Nowicki

doi:https://doi.org/10.59139/ws.2023.09.3

Michał Nowicki Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Społecznych, Polska / University of Wrocław, Faculty of Social Science, Poland ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2930-8469 Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician, vol. 68, 2023, 9, s. 34-47 Opublikowano online: 29 września 2023 DOI https://doi.org/10.59139/ws.2023.09.3 Sposób cytowania: Nowicki, M. (2023). Zmiany wartości polskiego eksportu w ujęciu Trade in Value Added na tle krajów Grupy Wyszehradzkiej. Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician, 68(9), 34–47. https://doi.org/10.59139/ws.2023.09.3.

563 Wyświetlenia 87 Pobrania

ARTYKUŁ

(Polski) PDF

STRESZCZENIE

Badanie eksportu przez pryzmat krajowej wartości dodanej jest cennym uzupełnieniem wiedzy o eksporcie brutto danego kraju. Dzięki takiemu ujęciu można uzyskać informacje nie tylko na temat strumieni handlowych, lecz także tego, na ile są one efektem pracy wykonanej w danym kraju, a na ile zależą od pozostałych ogniw łańcucha tworzenia wartości. Takich danych dostarcza baza Trade in Value Added (TiVA) utworzona przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju oraz Światową Organizację Handlu, informacje te są jednak rzadko analizowane i przedstawiane w dyskursie publicznym. Celem badania omawianego w artykule jest ukazanie zmian w polskim eksporcie w ujęciu TiVA. Dla uzyskania pełniejszego obrazu sytuacji Polski rozpatrywane dane zostały zestawione z analogicznymi wynikami uzyskanymi przez pozostałe kraje Grupy Wyszehradzkiej: Czechy, Słowację i Węgry – gospodarki o podobnych uwarunkowaniach historycznych i geopolitycznych. Wykorzystano dane za okres od 2004 r. (rok przystąpienia Polski do UE) do 2018 r. (ostatni rok dostępny w bazie). Użyto metod opisowej oraz statystycznej. Zweryfikowano hipotezę główną, głoszącą, że wartość dodana w polskim eksporcie rośnie relatywnie wolniej niż wartość eksportu w ujęciu tradycyjnym, oraz hipotezę pomocniczą, zakładającą, że wartość dodana w eksporcie Polski rośnie relatywnie wolniej niż w przypadku pozostałych badanych krajów. Z analizy wynika, że Polska utrzymuje znacznie wyższy odsetek wartości dodanej w eksporcie od pozostałych krajów Grupy Wyszehradzkiej, a tempo zmian tej wartości jest większe niż w porównywanych krajach. Jednak tempo wzrostu polskiego eksportu brutto jest większe niż eksportu w ujęciu TiVA.

SŁOWA KLUCZOWE

handel zagraniczny, krajowa wartość dodana w eksporcie, Trade in Value Added, TiVA

JEL

F10, F14, F62

BIBLIOGRAFIA

Ambos, B., Brandl, K., Perri, A., Scalera, V. G., Van Assche, A. (2021). The nature of innovation in global value chains. Journal of World Business, 56(4), 1–10. https://doi.org/10.1016/j.jwb.2021.101221.

Ambroziak, Ł. (2016). Polish foreign trade: An analysis using value added statistics. International Business and Global Economy. Biznes międzynarodowy w gospodarce globalnej, 35(1), 265–278. https://doi.org/10.4467/23539496IB.16.020.5601.

Ambroziak, Ł., Marczewski, K. (2014). Zmiany w handlu zagranicznym Polski w kategoriach wartości dodanej. Unia Europejska.pl, (6), 6–17.

Ayadi, R., Giovannetti, G., Marvasi, E., Vannelli, G., Zaki, C. (2021). Demand and supply exposure through global value chains: Euro-Mediterranean countries during COVID. The World Economy, 45(3), 637–656. https://doi.org/10.1111/twec.13156.

Budnikowski, A. (2021). Ekonomia międzynarodowa. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.

Chilimoniuk-Przeździecka, E. (2018). Polska w globalnych łańcuchach wartości. International Business and Global Economy. Biznes międzynarodowy w gospodarce globalnej, 37, 27–40. https://doi.org/10.4467/23539496IB.18.002.9375.

van Dijk, M. P., Trienekens, J. (red.). (2012). Global Value Chains. Linking Local Producers from Developing Countries to International Markets. Amsterdam University Press.

Domiter, M. (2008). Eksport w doktrynie i polityce gospodarczej na tle procesów liberalizacyjnych i integracyjnych. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu.

Dudziński, J. (red.). (2010). Podstawy handlu zagranicznego. Difin.

Durongkaveroj, W. (2022). Emphasis on domestic value added in export in the era of global value chain: evidence from Thailand. Journal of Industrial and Business Economics, 50(3), 703–729. https://doi.org/10.1007/s40812-022-00239-9.

Eurostat. (2022, lipiec). Value added content in EU exports – an analysis with FIGARO data. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Value_added_content_in_EU_exports_-_an_analysis_with_FIGARO_data#Whole_economy_.E2.80.93_all_industries_combined.

Folfas, P. (2016). Handel międzynarodowy mierzony wartością brutto oraz wartością dodaną – analiza porównawcza. Oficyna Wydawnicza SGH.

Gereffi, G., Fernandez-Stark, K. (2016). Global Value Chain Analysis: A Primer (wyd. 2). Duke Center on Globalization, Governance & Competitiveness. https://dukespace.lib.duke.edu/dspace/bitstream/handle/10161/12488/2016-07-28_GVC%20Primer%202016_2nd%20edition.pdf.

Gołębiowska, M. (2017). Global value chains: Position of Polish economy. Przedsiębiorstwo we Współczesnej Gospodarce – teoria i praktyka, 3(22), 153–164. https://doi.org/10.19253/reme.2017.03.011.

Johnson, R. C., Noguera, G. (2012). Accounting for intermediates: Production sharing and trade in value added. Journal of International Economics, 86(2), 224–236. https://doi.org/10.1016/j.jinteco.2011.10.003.

Johnson, R. C., Noguera, G. (2017). A Portrait of Trade in Value-Added over Four Decades. The Review of Economics and Statistics, 99(5), 896–911. https://doi.org/10.1162/REST_a_00665.

Jones, L., Demirkaya, M., Bethmann, E. (2019). Global Value Chain Analysis: Concepts and Approaches. Journal of International Commerce and Economics, 1–29. https://www.usitc.gov/publications/332/journals/concepts_approaches_in_gvc_research_final_april_18.pdf.

Kaliński, J. (2009). Transformacja gospodarki polskiej w latach 1989–2004. Oficyna Wydawnicza SGH.

Koopman, R., Wang, Z., Wei, S.-J. (2014). Tracing value-added and double counting in gross exports. American Economic Review, 104(2), 459–494. https://doi.org/10.1257/aer.104.2.459.

Kuźnar, A. (2017). Udział Polski w globalnych łańcuchach wartości. Horyzonty Polityki, 8(22), 49–67. https://doi.org/10.17399/HP.2017.082203.

Kuźnar, A. (2020). International trade in knowledge products – selected issues. W: A. Wróbel, K. Jędrzejowska, M. Rewizorski (red.), Globalne zarządzanie gospodarcze. Wyzwania dla światowego systemu handlu (s. 123–136). Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Martins Guilhoto, J., Webb, C., Yamano, N. (2022). Guide to OECD TiVA Indicators, 2021 edition (OECD Science, Technology and Industry Working Papers No. 02). https://doi.org/10.1787/58aa22b1-en.

Mattoo, A., Wang, Z., Wei, S.-J. (red.). (2013). Trade in Value Added. Developing New Measures of Cross-Border Trade. Centre for Economic Policy Research, The World Bank. https://openknowledge.worldbank.org/server/api/core/bitstreams/7fed97b8-8a2b-5030-a308-48a1661534cd/content.

Mroczek, W. (2015). Udział krajowej wartości dodanej w eksporcie nowych państw członkowskich. Unia Europejska.pl, 233(4), 3–6.

Myszkowska, M. (2016). Zmiany w eksporcie Polski w kategoriach wartości dodanej. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Research Papers of Wrocław University of Economics, (448), 20–31. https://doi.org/10.15611/pn.2016.448.02.

Nacewska-Twardowska, A. (2017). Partycypacja Polski w globalnych łańcuchach wartości. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Research Papers of Wrocław University of Economics, (498), 222–231. https://doi.org/10.15611/pn.2017.498.20.

Oleszczuk, P. (2019). Zmiana udziału krajowej wartości dodanej eksportu w eksporcie produkcji przemysłowej ogółem na przykładzie Polski i wybranych krajów w latach 1995–2011. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, (174), 83–96. https://doi.org/10.33119/SIP.2019.174.5.

Organization of Economic Co-operation and Development. (2021). Trade in Value Added (TiVA) 2021 ed: Principal Indicators. Pobrane 20 października 2022 r. z https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=TIVA_2021_C1#.

Patunru, A. A., Athukorala, P. (2021). Measuring trade in value added: how valid is the proportionality assumption?. Economic System Research, 35(2), 292–300. https://doi.org/10.1080/09535314.2021.1965549.

Ravenhill, J. (2014). Global value chains and development. Review of International Political Economy, 21(1), 264–274. https://doi.org/10.1080/09692290.2013.858366.

Stehrer, R. (2012). Trade in Value Added and Value Added in Trade (WIIW Working Paper No. 81). https://wiiw.ac.at/trade-in-value-added-and-the-valued-added-in-trade-dlp-2620.pdf.

Treder, H. (red.). (2003). Podstawy handlu zagranicznego. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

United Nations Industrial Development Organization. (2015). Global Value Chains and Development. UNIDO’s Support towards Inclusive and Sustainable Industrial Development. https://www.unido.org/sites/default/files/2016-03/GVC_REPORT_FINAL_0.PDF.

World Trade Organization. (2005). International Trade Statistics. https://www.wto.org/english/res_e/statis_e/its2005_e/its2005_e.pdf.

World Trade Organization. (2021). World Trade Statistical Review 2021. https://www.wto.org/english/res_e/statis_e/wts2021_e/wts2021_e.pdf.

Wuester, L., Winkler, D. (2022, 11 maja). Implications of Russia’s invasion of Ukraine for its value chains. https://cepr.org/voxeu/columns/implications-russias-invasion-ukraine-its-value-chains.

Xing, Y. (red.). (2016). Uncovering Value Added In Trade. New Approaches to Analyzing Global Value Chains. Asian Development Bank Institute. https://www.adb.org/sites/default/files/publication/173304/adbi-uncovering-value-added-trade.pdf.

Wróć do: