© Artur Kwasek, Maria Kocot, Łukasz P. Polowczyk, Krzysztof Kandefer. Artykuł udostępniony na licencji CC BY-SA 4.0
W dobie dynamicznych przemian społecznych i technologicznych szkoły wyższe na całym świecie mierzą się z wyzwaniem, jakim jest dostosowanie modeli nauczania do potrzeb studentów przy utrzymaniu wysokiej jakości kształcenia. Nowoczesna edukacja, określana mianem edukacji 4.0, w dużej mierze opiera się na nauce zdalnej i oferuje wiele możliwości, ale też stawia przed jej uczestnikami określone wymagania. Uwzględnienie perspektywy studentów może przyczynić się do dalszej optymalizacji procesów nauczania na poziomie uniwersyteckim.
Badanie omawiane w artykule przeprowadzono na jednej z polskich uczelni w 2021 r., podczas pandemii COVID-19, kiedy prowadzenie zajęć w trybie stacjonarnym było ograniczone. Jego celem było poznanie postaw studentów wobec nauki zdalnej oraz sprawdzenie wpływu tych postaw na ocenę efektywności kształcenia na odległość. Użyto techniki CAWI z wykorzystaniem kwestionariusza ankietowego. Próba badawcza składała się z 383 osób. Do wyznaczenia zależności pomiędzy poziomem satysfakcji badanych z nauki zdalnej a ich oceną efektywności realizacji procesu dydaktycznego w trybie zdalnym wykorzystano współczynnik tau- -Kendalla. Z badania wynika, że respondenci, którzy pozytywnie odnosili się do nauczania zdalnego, uznali je za skuteczne. Ankietowani wyrażali też chęć samodzielnego wyboru spośród trzech form prowadzenia zajęć: stacjonarnej, zdalnej i mieszanej. Uzyskane wyniki świadczą o otwartości studentów na nowoczesną edukację, w której duże znaczenie mają kompetencje cyfrowe, oraz o ich rosnących oczekiwaniach związanych z możliwością dostosowywania sposobów kształcenia do własnych potrzeb.
edukacja 4.0, jakość kształcenia, nauka zdalna, studenci
I21, I23
Andersen, R. (2020). The panopticon is already here. The Atlantic, (9), 14–17.
Badzińska, E. (2011). Konkurowanie przedsiębiorstw w segmencie młodych konsumentów. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Barnett, R. (2011). The marketised university: defending the indefensible. W: M. Molesworth, R. Scullion, E. Nixon (red.), The Marketisation of Higher Education and the Student as Consumer (s. 39–51). Taylor & Francis Group. https://doi.org/10.4324/9780203842829.
Bartlett, M. (2020). The AI Arms Race in 2020. Towards Data Science, 6(16), 14–23.
Bostrom, N. (2016). Superinteligencja. Scenariusze, strategie, zagrożenia. Helion.
Bovill, C., Cook-Sather, A., Felten, P. (2011). Students as co-creators of teaching approaches, course design, and curricula: implications for academic developers. International Journal for Academic Development, 16(2), 133–145. https://doi.org/10.1080/1360144X.2011.568690.
Brzózka, A., Pękala, N., Pokusa, A., Pyzik, N., Sobol, A., Kaczmarczyk, K., Nalepa, A. (2021). Satysfakcja studentów ze zdalnego nauczania w trakcie pandemii COVID-19. Badanie empiryczne studentów Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Towarzystwo Inicjatyw Naukowych. https://opus.us.edu.pl/info/article/USLb2ab63555d19436480daeb384c06b4eb/.
Budzik, J. H. (2022). Postawa magiczna i techniczna wobec mediów a kształcenie studentów dla filmu i przez film. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Crowley, J. (2019, 24 grudnia). Woman says amazon’s alexa told her to stab herself in the heart for ‘The greater good’. https://www.newsweek.com/amazon-echo-tells-uk-woman-stab-herself-1479074.
Domagała-Zyśk, E. (red.). (2020). Zdalne uczenie się i nauczanie a specjalne potrzeby edukacyjne. Z doświadczeń pandemii Covid-19. Wydawnictwo Episteme.
Drapińska, A. (2011). Zarządzanie relacjami na rynku usług edukacyjnych szkół wyższych. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Edison, H., bin Ali, N., Torkar, R. (2014). Towards innovation measurement in the software industry. Journal of Systems and Software, 86(5), 1390–1407. https://doi.org/10.1016/j.jss.2013.01.013.
Furedi, F. (2011). Introduction to the marketisation of higher education and the student as consumer. W: M. Molesworth, R. Scullion, E. Nixon (red.), The Marketisation of Higher Education and the Student as Consumer (s. 1–7). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203842829.
Gibbs, P. (2011). Adopting consumer time and the marketing of higher education. W: M. Molesworth, R. Scullion, E. Nixon (red.), The Marketisation of Higher Education and the Student as Consumer (s. 52–63). Taylor & Francis Group. https://doi.org/10.4324/9780203842829.
Gurbisz, D. (2021). Edukacja zdalna oczami studentów kształcących się w Krakowie w dobie pandemii. Zarządzanie Publiczne, (2), 73–83. https://doi.org/10.4467/20843968ZP.21.005.15743.
Halbeslleben, J. R. B., Wheeler, A. R. (2009). Student Identification with Business Education Models: Measurement and Relationship to Educational Outcomes. Journal of Management Education, 33(2), 166–195. https://doi.org/10.1177/1052562908320658.
Hall, H. (2017). The marketisation of higher education – symptoms, controversies, trends (Institute of Economic Research Working Papers, No. 36). https://www.econstor.eu/bitstream/10419/219859/1/ier-wp-2017-036.pdf.
Hall, H., Witek, L. (2016). Conditions, Contemporary Importance and Prospects of Higher Education Marketing on the Example of Polish Universities. Procedia Economics and Finance, 39, 206–211. https://doi.org/10.1016/S2212-5671(16)30314-8.
Harris, S. (2016, czerwiec). Can we build AI without losing control over it? [wideo]. YouTube. https://www.ted.com/talks/sam_harris_can_we_build_ai_without_losing_control_over_it.
Heród, M., Pawłowska, B., Strzała-Osuch, K. (2021). Analiza i ocena nauczania zdalnego w okresie pandemii w opinii studentów Powiślańskiej Szkoły Wyższej. Powiślańskie Studenckie Zeszyty Naukowe, (2), 7–18.
Judson, K. M., Taylor, S. A. (2014). Moving from Marketization to Marketing of Higher Education: The Co-Creation of Value in Higher Education. Higher Education Studies, 4(1), 51–67. https://doi.org/10.5539/hes.v4n1p51.
Kan, M. (2020, 13 sierpnia). Pro-China Propaganda Act Used Fake Followers Made With AI-Generated Images. https://www.pcmag.com/news/pro-china-propaganda-act-used-fake-followers-made-with-ai-generated-images.
Kertysova, K. (2018). Artificial Intelligence and Disinformation. How AI Changes the Way Disinformation is Produced, Disseminated, and Can Be Countered. Security and Human Rights, 29(1–4), 55–81. https://doi.org/10.1163/18750230-02901005.
Kocot, M., Kwasek, A. (2022). Badanie efektywności e-learningu w świetle badań własnych. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Zarządzanie, 23(1), 109–123. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.8612.
Kocot, M., Maciaszczyk, M., Kwasek, A., Kocot, D., Depta, A. (2021). Assessment of the effectiveness of e-learning and students’ satisfaction with online classes – experiences of Polish universities. European Research Studies Journal, 24(3B), 186–199. https://doi.org/10.35808/ersj/2457.
Li, M. (2019, 16 grudnia). Another Self-Driving Car Accident, Another AI Development Lesson. https://towardsdatascience.com/another-self-driving-car-accident-another-ai-development-lesson-b2ce3dbb4444.
Marciniak, L., Piotrowska-Albin, E. (red.). (2020). Nauczanie hybrydowe w okresie czasowego zawieszenia zajęć w czasie epidemii. Wolters Kluwer Polska.
Marciniak, R. (2022). E-learning – projektowanie, organizowanie, realizowanie i ocena. Metody, narzędzia i dobre praktyki. Wolters Kluwer Polska.
Maringe, F. (2011). The student as consumer: affordances and constraints in a transforming higher education environment. W: M. Molesworth, R. Scullion, E. Nixon (red.), The Marketisation of Higher Education and the Student as Consumer (s. 142–154). Routledge.
Molesworth, M., Nixon, E., Scullion, R. (2017). Having, being and higher education: The marketisation of the university and the transformation of the student into consumer. Teaching in Higher Education, 4(3), 3–16.
Mourtzis, D., Vlachou, E., Dimtrakopoulos, G., Zogopoulos, V. (2018). Cyber-Physical Systems and Education 4.0. – The Teaching Factory 4.0 Concept. Procedia Manufacturing, 23, 129–134. https://doi.org/10.1016/J.PROMFG.2018.04.005.
Mróz, B. (2013). Konsument w globalnej gospodarce. Trzy perspektywy. Oficyna Wydawnicza SGH.
Murphy, M. P. A. (2020). COVID-19 and emergency eLearning: Consequences of the securitization of higher education for post-pandemic pedagogy. Contemporary Security Policy, 41(3), 492–505. https://doi.org/10.1080/13523260.2020.1761749.
Natale, S. M., Doran, C. (2012). Marketization of Education: An Ethical Dilemma. Journal of Business Ethics, 105(2), 187–196. https://doi.org/10.1007/s10551-011-0958-y.
Nath, V., Agrawal, R. (2020). Agility and lean practices as antecedents of supply chain social sustainability. International Journal of Operations & Production Management, 40(10), 1589–1611. https://doi.org/10.1108/IJOPM-09-2019-0642.
Polowczyk, P. Ł. (2014). Demokracja w miejscu pracy: zarys analizy etycznej. Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula, 4, 55–98. https://i.vistula.edu.pl/media/docs/n2iWYuiE4mUFnMaGQuklEGrMA.pdf.
Polowczyk, P. Ł. (2017). Organizational ethical integrity: good and bad illusions. Palgrave Communication, 3, 1–14. https://doi.org/10.1057/s41599-017-0044-x.
Polowczyk, P. Ł. (2019). Rzeczywista natura polskiej transformacji ustrojowej a kwestia maksymalizacji wolności. W: R. Michalski (red.), Trzydziestolecie restytucji kapitalizmu w Polsce (s. 203– 224). Akademia Finansów i Biznesu Vistula.
Prauzner, T., Lewińska, M. (2012). E-learning – propozycja dostępnych narzędzi komunikowania w mobilnych formach kształcenia, informatyka w dobie XXI wieku. Technologie komputerowe w rozwoju nauki, techniki i edukacji. Wydawnictwo Politechniki Radomskiej.
Ritzer, G., Dean, P., Jurgenson, N. (2012). The Coming of the Age of the Prosumer. American Behavioural Scientist, 56(4), 379–398. https://doi.org/10.1177/0002764211429368.
Segovia, K. Y., Bailenson, J. N. (2009). Virtually true: Children’s acquisition of false memories in virtual reality. Media Psychology, 12(4), 371–393. https://doi.org/10.1080/15213260903287267.
Sereducha, I. (2013, 18 lipca). Marketyzacja usług publicznych kierunkiem na przyszłość?. http://www.samorzad.lex.pl/czytaj/-/artykul/marketyzacja-uslug-publicznych-kierunkiem-na-przyszlosc.
Tadeusiewicz, R. (red.). (2021). E-learning na uczelniach. Koncepcja, organizacja, wdrożenie. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wong, J. C. (2020). Russian agency created fake leftwing news outlet with fictional editors. ZDNet, 4(12), 12–14.
Yapo, A., Weiss, J. (2018). Ethical Implications of Bias in Machine Learning. Topics in Organizational Systems and Technology, 3(12), 54–90.
Zimbardo, P. (2017). Efekt Lucyfera. Wydawnictwo Naukowe PWN.
