Analiza rozkładu dochodów w ujęciu regionalnym to ważne zagadnienie w kontekście polityki spójności realizowanej w krajach UE, której jednym z postulatów jest wyrównanie różnic w poziomie życia oraz likwidacja ubóstwa. Celem badania omawianego w artykule jest określenie zmian w rozkładzie ekwiwalentnych dochodów gospodarstw domowych – w szczególności w poziomie nierówności, ubóstwa i bogactwa – w woj. łódzkim. To województwo stanowi interesujący przedmiot rozważań, ponieważ w okresie transformacji ustrojowej przeszło wiele zmian, które wpłynęły na poziom i zróżnicowanie dochodów ludności. W badaniu analizowano dochody ekwiwalentne gospodarstw domowych z zastosowaniem trzech potęgowych skal ekwiwalentności. Do badania nierówności użyto miar wrażliwych na nierównomierności w różnych częściach rozkładu: współczynnika Giniego – w centralnej części rozkładu, wskaźnika zróżnicowania – w skrajnych częściach rozkładu – oraz współczynnika Zengi – wrażliwego na nierówności w każdym punkcie rozkładu. Analogicznej analizie poddano poziom ubóstwa materialnego i bogactwa, a więc zjawisk powiązanych z nierównościami dochodowymi. Rozkład dochodów w woj. łódzkim został porównany z rozkładem dochodów w Polsce. Wykorzystano dane za lata 2016–2020 pochodzące z badania budżetów gospodarstw domowych, przeprowadzanego corocznie przez GUS.
Otrzymane wyniki świadczą o rosnącym rozwarstwieniu sytuacji gospodarstw domowych w woj. łódzkim, szczególnie w skrajnych grupach dochodowych. W 2020 r. nierówności wzrosły; zwiększył się również udział gospodarstw ubogich, a zmalał udział gospodarstw bogatych w gospodarstwach domowych ogółem. W badanym okresie w woj. łódzkim obserwowano wyższy niż w całym kraju poziom ubóstwa i niższy poziom bogactwa. Przeprowadzona analiza wrażliwości indeksów nierówności, ubóstwa i bogactwa na zmianę skali ekwiwalentności pokazuje, że wybór parametru elastyczności skali ma wpływ na poziom wartości analizowanych miar, ale nie wpływa znacząco na ocenę zmian tych parametrów w czasie.
dochód, nierówność, ubóstwo, bogactwo
C10, C13, I30, I32
Brzeziński, M. (2014). Statistical inference for richness measures. Applied Economics, 46(14), 1599– 1608. https://doi.org/10.1080/00036846.2014.880106.
Buhmann, B., Rainwater, L., Schmaus, G., Smeeding, T. M. (1988). Equivalence Scales, Well-Being, Inequality, and Poverty: Sensitivity Estimates across Ten Countries Using the Luxembourg Income Study (LIS) Database. Review of Income and Wealth, 34(2), 115–142. https://doi.org/10.1111/j.1475-4991.1988.tb00564.x.
Dudel, C., Garbuszus, J. M., Schmied, J. (2021). Assessing differences in household needs: a comparison of approaches for the estimation of equivalence scales using German expenditure data. Empirical Economics, 60(4), 1629–1659. https://doi.org/10.1007/s00181-020-01822-6.
Fei, J. C. H., Ranis, G., Kuo, S. W. Y. (1978). Growth and the Family Distribution of Income by Factor Components. Quarterly Journal of Economics, 92(1), 17–53. https://doi.org/10.2307/1885997.
Foster, J., Greer, J., Thorbecke, E. (1984). A class of decomposable poverty measures. Econometrica, 52(3), 761–766. https://doi.org/10.2307/1913475.
Gini, C. (1912). Variabilita e Mutabilita. Contributo allo studio delle distribuzioni e delle relazioni statistiche. Tipografia di Paolo Cuppini.
Główny Urząd Statystyczny. (2011). Metodologia badania budżetów gospodarstw domowych. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/dochody-wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/metodologia-badania-budzetow-gospodarstw-domowych,10,1.html.
Główny Urząd Statystyczny. (2017). Rocznik Statystyczny Województw 2016. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-wojewodztw-2017,4,12.html.
Główny Urząd Statystyczny. (2018). Rocznik Statystyczny Województw 2017. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-wojewodztw-2018,4,13.html.
Główny Urząd Statystyczny. (2019). Rocznik Statystyczny Województw 2018. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-wojewodztw-2019,4,14.html.
Główny Urząd Statystyczny. (2020). Rocznik Statystyczny Województw 2019. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-wojewodztw-2020,4,15.html.
Greselin, F., Pasquazzi, L. (2009). Asymptotic Confidence Intervals for a New Inequality Measure. Communications in Statistics – Simulation and Computation, 38(8), 1742–1756. https://doi.org/10.1080/03610910903121974.
Greselin, F., Pasquazzi, L., Zitikis, R. (2013). Contrasting the Gini and Zenga Indices of Economic Inequality. Journal of Applied Statistics, 40(2), 282–297. https://doi.org/10.1080/02664763.2012.740627.
Jędrzejczak, A., Kubacki, J. (2013). Estimation of Income Inequality and the Poverty Rate in Poland by Region and Family Type. Statistics in Transition new series, 14(3), 359–378. https://stat.gov.pl/en/sit-en/issues-and-articles-sit/previous-issues/.
Jędrzejczak, A., Pekasiewicz, D. (2020). Changes in Income Distribution for Different Family Types in Poland. International Advances in Economic Research, 26(2), 135–146. https://doi.org/10.1007/s11294-020-09785-1.
Kot, S. M. (2000). Ekonometryczne modele dobrobytu. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kot, S. M. (2003). Metodologiczne dylematy pomiaru nierówności i dobrobytu. Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, 1, 161–179.
Missalowa, G. (1964). Studia nad powstaniem łódzkiego okręgu przemysłowego 1815–1870 (t. 1). Wydawnictwo Łódzkie.
Missalowa, G. (1967). Studia nad powstaniem łódzkiego okręgu przemysłowego 1815–1870 (t. 2). Wydawnictwo Łódzkie.
Panek, T. (2011). Ubóstwo, wykluczenie społeczne i nierówności. Teoria i praktyka pomiaru. Oficyna Wydawnicza SGH.
Peichl, A., Schaefer, T., Scheicher, C. (2010). Measuring Richness and Poverty: A Micro Data Application to Europe and Germany. Review of Income and Wealth, 56(3), 597–619. https://doi.org/10.1111/j.1475-4991.2010.00404.
Sen, A. (1976). Poverty: on Ordinal Approach to Measurement. Econometrica, 44(2), 219–231. https://doi.org/10.2307/1912718.
Szukalski, P. (red.). (2016). Procesy demograficzne w województwie łódzkim w XXI w. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Szulc, A. (1995). Skale ekwiwalentności w pomiarze dobrobytu gospodarstw domowych. Polityka Społeczna, 22(8), 37–42.
Urząd Statystyczny w Łodzi. (2021). Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa łódzkiego 2021. https://lodz.stat.gov.pl/publikacje-i-foldery/inne-opracowania/raport-o-sytuacji-spoleczno-gospodarczej-wojewodztwa-lodzkiego-2021,6,13.html.
Warzywoda-Kruszyńska, W., Golczyńska-Grondas, A. (2010). Wzmocnić szanse i osłabić transmisje biedy wśród mieszkańców miast województwa łódzkiego – WZLOT. Wydawnictwo Biblioteka.
Wołoszyn, A., Wysocki, F. (2014). Nierówności w rozkładzie dochodów i wydatków gospodarstw domowych rolników w Polsce. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 16(6), 535–540.
Zenga, M. (2007). Inequality curve and inequality index based on the ratios between lower and upper arithmetic means. Statistica & Applicazioni, 5(1), 3–27.
