Przedsiębiorstwa wchodzące na rynki zagraniczne muszą pokonać wiele barier o różnorodnym charakterze, które zależą od branży, oferowanych produktów, rynku docelowego oraz innych czynników. Różny może być także odczuwany poziom trudności w przezwyciężaniu danej bariery. Celem badania omawianego w artykule jest identyfikacja wewnętrznych i zewnętrznych barier procesu internacjonalizacji podkarpackich mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz ocena odczuwanego stopnia trudności wynikających z występowania barier. W pracy dokonano przeglądu krajowych i zagranicznych publikacji naukowych dotyczących barier internacjonalizacji MŚP. Do oceny istotności różnic w odczuwanym stopniu trudności związanych z występowaniem barier zastosowano test Kruskala-Wallisa oraz analizę porównań wielokrotnych. Na podstawie badania własnego przeprowadzonego w drugiej połowie 2019 r. w zbiorowości liczącej 194 MŚP z udziałem kapitału zagranicznego z obszaru woj. podkarpackiego ustalono, że do bardziej dotkliwych dla MŚP barier internacjonalizacji należą ograniczenia i trudności mające źródło w zewnętrznym otoczeniu funkcjonowania przedsiębiorstw. Bariery o charakterze wewnętrznym są również identyfikowane przez MŚP, jednak ich negatywny wpływ na proces umiędzynarodowiania wydaje się mniejszy niż wpływ ograniczeń zewnętrznych.
internacjonalizacja, bariera, przedsiębiorstwo, MŚP
D25, F20, F21, F23
Cavusgil, S. T. (1984). Differences among exporting firms based on their degree of internationalization. Journal of Business Research, 12(2), 195–208. https://doi.org/10.1016/0148-2963(84)90006-7 .
Cernat, L., Norman-López, A., Duch T-Figueras, A. (2014). SMEs are more important than you think! Challenges and opportunities for EU exporting SMEs (DG TRADE Chief Economist Notes no. 3). http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3777681 .
Daszkiewicz, N., Wach, K. (2012). Internationalization of SMEs. Context, Models and Implementation. Gdańsk: Gdańsk University of Technology Publishers.
Dodge, H. R., Robbins, J. E. (1992). An empirical investigation of the organizational life cycle model for small business development and survival. Journal of Small Business Management, 30(1), 27–37.
Dorożyński, T. (2014). Supporting Exports in Small and Medium-Sized Enterprises. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Drabik, I. (2018). Przedsiębiorczość międzynarodowa w teorii internacjonalizacji przedsiębiorstwa. Przedsiębiorczość – Edukacja / Entrepreneurship – Education, 14, 165–176. https://doi.org/10.24917/20833296.14.12 .
Hofman-Kohlmeyer, M. (2018). Przedsiębiorczość międzynarodowa w świetle badań naukowych – przegląd literatury. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, (352), 100–110. https://www.ue.katowice.pl/fileadmin/user_upload/wydawnictwo/SE_Artyku%C5%82y_341_360/SE_352/09.pdf .
Jóźwiak, J., Podgórski, J. (2006). Statystyka od podstaw. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Koronacki, J., Mielniczuk, J. (2004). Statystyka dla studentów kierunków technicznych i przyrodniczych. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
Leonidou, L. C. (1995). Empirical research on export barriers: review, assessment, and synthesis. Journal of International Marketing, 3(1), 29–43. https://doi.org/10.1177/1069031X9500300103 .
Miesenbock, K. J. (1988). Small businesses and exporting: a literature review. International Small Business Journal, 6(2), 42–61. https://doi.org/10.1177/026624268800600204 .
Nowakowski, M. K. (1999). Wprowadzenie do zarządzania międzynarodowego. Warszawa: Difin.
Rozkwitalska, M. (2007). Zarządzanie międzynarodowe. Warszawa: Difin.
Różański, J. (2010). Przedsiębiorstwa zagraniczne w Polsce: rozwój, finansowanie, ocena. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Stanisz, A. (2006). Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem STATISTICA PL na przykładach z medycyny: t. 1. Statystyki podstawowe. Kraków: StatSoft.
Stanisz, A. (2007). Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem STATISTICA PL na przykładach z medycyny: t. 3. Analizy wielowymiarowe. Kraków: StatSoft.
Wach, K. (2017). Orientacja przedsiębiorcza a wiedza w początkowym i dojrzałym etapie procesu internacjonalizacji przedsiębiorstw. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, (319), 268–282. https://www.ue.katowice.pl/fileadmin/user_upload/wydawnictwo/SE_Artyku%C5%82y_291_320/SE_319/23.pdf .
Wach, K. (red.). (2019). Internacjonalizacja przedsiębiorstw w perspektywie przedsiębiorczości międzynarodowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wach, K., Wehrmann, C. (2014). Entrepreneurship in International Business: International Entrepreneurship as the Intersection of Two Fields. W: A. S. Gubik, K. Wach (red.), International Entrepreneurship and Corporate Growth in Visegrad Countries (s. 9–22). Miskolc: University of Miskolc.
Williams, C., Du, J., Zhang, H. (2020). International Orientation of Chinese Internet SMEs: Direct and Indirect Effects of Foreign and Indigenous Social Networking Site Use. Journal of World Business, 55(3), 1–44. https://doi.org/10.1016/j.jwb.2019.101051 .
Zalecenie Komisji z dnia 6 maja 2003 r. dotyczące definicji przedsiębiorstw mikro, małych i średnich (notyfikowane jako dokument nr C(2003)1422 (2003/361/WE).
