Spisy powszechne ludności i mieszkań w Stanach Zjednoczonych (USA) stanowią obiekt zainteresowania ekspertów wielu dyscyplin – poza statystykami również demografów, politologów, socjologów, historyków, a nawet psychologów i antropologów. Jest tak nie tylko z racji długiej tradycji prowadzenia tych badań (pierwszy spis odbył się w 1790 r.) czy innowacji metodologicznych. Na wyjątkowość spisów przeprowadzanych w USA składają się także skala imigracji odpowiedzialnej za dynamiczny wzrost liczebności populacji oraz specyficzny cel spisu, jakim jest konstytucyjny warunek zapewnienia rozdziału liczby miejsc w izbie niższej Kongresu oraz dystrybucja środków federalnych proporcjonalnie do liczby mieszkańców (apportionment). Te uwarunkowania, wraz z uwzględnieniem heterogeniczności społeczeństwa amerykańskiego zarówno w sensie rasowo-etnicznym, jak i religijno-kulturowym, nasuwają pytania o źródła zmian i kierunki usprawnień w kolejnych spisach. Celem artykułu jest przedstawienie problemów i wyzwań związanych ze spisami powszechnymi w USA. Skoncentrowano się na rozstrzygnięciach o charakterze metodologiczno-operacyjnym, możliwych do wprowadzenia m.in. dzięki rozwojowi statystyki i technologii. Omówiono także zagadnienie wiarygodności danych spisowych na przykładzie imigracji z Polski oraz Polonii amerykańskiej.
spisy ludności, procedury spisowe, migracje, statystyka Polonii
C81, C83
Alexander, C. H., Jr. (2000). Integrating the American Community Survey and the Intercensal Demographic Estimates Program (Census Working Papers). https://www.census.gov/content/dam/Census/library/working-papers/2000/acs/2000_Alexander_01.pdf .
Anderson, M. J. (1988). The American Census. A Social History. New Haven: Yale University Press.
Chodubski, A. (2011). Wektory współczesnych przeobrażeń życia kulturowego Polonii amerykańskiej. Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, 8, 9–29.
Cochran, W. G. (1953). Sampling Techniques. New York: John Wiley & Sons.
Gibson, C., Jung, K. (2006). Historical Census Statistics on the Foreign-Born Population of the United States: 1850 to 2000 (Population Division Working Paper No. 81). https://www.census.gov/content/dam/Census/library/working-papers/2006/demo/POP-twps0081.pdf .
Groniowski, K. (1992). Świadomość chłopskiej emigracji w Stanach Zjednoczonych do roku 1918. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, 45, 157–165.
Haman, J. (2000). Racjonalne metody podziału mandatów w wyborach proporcjonalnych. Studia Socjologiczne, (1–2), 15–47. http://www.studiasocjologiczne.pl/img_upl/studia_socjologiczne_2000_nr1-2_s.15_47.pdf .
Hansen, M. H., Hurwitz, W. N., Madow, W. G. (1953). Sample Survey Methods and Theory (Vol. 1 & 2). New York: Wiley.
Hendricks, D., Patterson, A. (2002). The 1930 Census in Perspective. Prologue, 34(2). https://www.archives.gov/publications/prologue/2002/summer/1930-census-perspective.html .
History of Poles in the United States. (b.r.). Pobrane 15 grudnia 2020 r. z https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Poles_in_the_United_States .
Horvitz, D. G., Thompson, D. J. (1952). A generalization of sampling without replacement from a finite universe. Journal of the American Statistical Association, 47(260), 663–685. https://doi.org/10.2307/2280784 .
Kalton, G., Citro, C. F. (Eds.). (2007). Using the American Community Survey: Benefits and Challenges. Washington: National Academies Press.
Kish, L. (1990). Rolling Samples and Censuses. Survey Methodology, 16, 63–79.
Kruszka, W., Pula, J. S. (2001[1908]). A History of the Poles in America to 1908. Part 4: Poles in the Central and Western States. Washington: The Catholic University of America Press.
List of U.S. states and territories by net migration. (b.r.). Pobrane 15 grudnia 2020 r. z https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_U.S._states_and_territories_by_net_migration .
Mahalanobis, P. C. (1945). Report on the Bihar crop survey: Rabi season 1943–44. Sankhya: The Indian Journal of Statistics (1933–1960), 7(1), 29–106.
National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (2015). The Integration of Immigrants into American Society. Washington: The National Academies Press. http://doi.org/10.17226/21746 .
Okrasa, W. (2019, 18–19 marca). Spisy ludności w USA 1790–2020: perspektywa metodologiczno- -historyczna. Statystyka imigracji z Polski [referat]. 230 lat Statystyki Publicznej w Polsce: Od Spisu Ludności Rzeczpospolitej Obojga Narodów do Narodowego Spisu Powszechnego 2021, Łódź.
Okrasa, W. (2019). Migracje wewnętrzne a rozwój i dobrostan społeczności lokalnych – eksploracja przestrzennych aspektów zależności. W: J. Hrynkiewicz, J. Witkowski, A. Potrykowska (red.), Migracje a sytuacja demograficzna Polski (s. 117–136). Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa.
Pew Research Center. (b.r.). Census Bureau Releases 2010. American Community Survey Data. https://www.pewresearch.org/social-trends/2011/09/22/census-bureau-releases-2010-american-community-survey-data/ .
Pula, J. S. (1995). Polish Americans: An Ethnic Community. New York: Twayne Publishers. Statistical Office of the United Nations. (1949/1950). The Preparation of Sampling Survey Reports (Statistical Papers series C No. 1). https://unstats.un.org/unsd/demographic-social/Standards-and-Methods/files/Handbooks/surveys/SeriesC_1_revised-E.pdf .
Tarapacki, T. (2000). Poles. W: G. B. Kirsch, O. Harris, C. E. Nolte (Eds.), Encyclopedia of Ethnicity and Sports in the United States. Greenwood Publishing Group.
Thomas, W. I., Znaniecki, F. (1920–1922). The Polish Peasant in Europe and America. Monograph of an Immigrant Group. Boston: Gorham Press.
Thorpey, J. (2003). Passports and the Development of Immigration Controls in the North Atlantic World During the Long Nineteenth Century. W: A. Fahrmeir, O. Faron, P. Weil (Eds.), Migration Control in the North Atlantic World. The Evolution of State Practices in Europe and the United States from the French Revolution to the Inter-War Period. New York: Berghahn Books.
United States Census Bureau. (b.r. a). The Foreign-Born Population in the United States. https://www.census.gov/newsroom/pdf/cspan_fb_slides.pdf .
United States Census Bureau. (b.r. b). Methods of Apportionment. https://www.census.gov/history/www/reference/apportionment/methods_of_apportionment.html .
United States Census Bureau. (2002). Measuring America: The Decennial Censuses. From 1790 to 2000. https://www.census.gov/library/publications/2002/dec/pol_02-ma.html .
United States Census Bureau. (2011). 2010 Census Field Verification Operational Assessment. https://www.census.gov/library/publications/2012/dec/2010_cpex_162.html .
United States Census Bureau. (2020). Census Bureau Releases 2020. Demographic Analysis Estimates. https://www.census.gov/newsroom/press-releases/2020/2020-demographic-analysis-estimates.html .
USAFacts. (2021). Population & Demographics. Retrieved June 23, 2021, from https://usafacts.org/data/topics/people-society/population-and-demographics/ .
Wright, T., Farmer, J. (2000). A bibliography of selected statistical methods and development related to Census 2000 (Statistical Research Report Series No. RR 2000/02). https://www.census.gov/history/pdf/Wright.pdf .
