Celem artykułu jest przedstawienie współpracy Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) i Instytutu Gospodarstwa Społecznego (IGS) w obszarze badań społecznych w okresie II Rzeczypospolitej. Na podstawie źródeł i opracowań historycznych ustalono zakres prac badawczych podejmowanych w tym zakresie przez obydwie instytucje oraz sposób organizacji wspólnych przedsięwzięć, z których największe to badanie budżetów gospodarstw domowych. Harmonijne współdziałanie GUS i IGS było możliwe głównie dzięki temu, że znaczna część kadry kierowniczej i naukowej GUS należała do IGS. Owocem współpracy obydwu instytucji było ponad sto publikacji dotyczących przede wszystkim sytuacji społecznej w Polsce.
historia statystyki, statystyka społeczna
B29, C19, N94
Bagieńska, M. (1930). Próba obliczenia wahań sezonowych spożycia artykułów żywnościowych w rodzinach robotniczych zamieszkałych w Warszawie i objętych badaniem Głównego Urzędu Statystycznego w latach 1927–1929. Statystyka Pracy, (2), 130–137.
Balukiewicz, B. (1927). Ankieta o budżetach domowych (warunki bytu klasy pracującej). Statystyka Pracy, (3–4), 321–343.
Balukiewicz, B. (1930). Statystyka pracy i przemysłu. Kwartalnik Statystyczny, 7(4), 1395–1499.
Baranowicz, E. (1939). Bezużyteczność opracowywania zawodu subiektywnego w spisach ludności. Przegląd Statystyczny, 2(23), 23–39.
Buławski, R. (1932a). Warstwy społeczne. Kwartalnik Statystyczny, 9(3), 179–203.
Buławski, R. (1932b). Zagadnienie pracowników publicznych w statystyce zawodowej. Kwartalnik Statystyczny, 9(4), 269–297.
Buzek, J. (1930). Pierwsze dziesięciolecie Głównego Urzędu Statystycznego. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Ceny artykułów stanowiących podstawę wskaźnika cen detalicznych w Warszawie. (1926a). Kwartalnik Statystyczny, (2), 294.
Ceny artykułów stanowiących podstawę wskaźnika cen detalicznych w Warszawie. (1926b). Kwartalnik Statystyczny, (3), 392.
Ceny artykułów stanowiących podstawę wskaźnika cen detalicznych w Warszawie. (1926c). Kwartalnik Statystyczny, (4), 672.
Derengowski, J. (1932). Urlopy wypoczynkowe maszynistów kolejowych w świetle ankiety 1931 roku. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Ettinger, J. (1930). Strajki i lokauty a rynek pracy w Polsce w latach 1923–1929. Statystyka Pracy, 9(3), 227–241.
Ettinger, J. (1931). Przebieg walk strajkowych w latach 1923–1930. Statystyka Pracy, 10(3), 266– 273.
GUS. (1921). Rocznik statystyki Rzeczypospolitej Polskiej (cz. 1: 1920/21). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
GUS. (1923). Rocznik statystyki Rzeczypospolitej Polskiej (cz. 2: 1920/22). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
GUS. (1924). Rocznik statystyki Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
GUS. (1927). Budżety rodzin robotniczych. Wyniki ankiety przeprowadzonej w Warszawie, Łodzi, Zagłębiu Dąbrowskim i na Górnym Śląsku. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
GUS. (1929). Budżety rodzin robotniczych. Wyniki ankiety przeprowadzonej w Warszawie, Łodzi, Zagłębiu Dąbrowskim i na Górnym Śląsku. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
GUS. (1937). Statystyka Cen 1936. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
GUS. (1938). Statystyka Cen 1937. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Heise, Z. (1935). Wskaźnik kosztów utrzymania rodzin pracowników umysłowych w Warszawie. Statystyka Pracy, 238–254.
Hłasko, S. (1918). Sprawozdanie z działalności Biura Pracy Społecznej za okres od grudnia 1915 r. do 1 kwietnia 1918 r. Warszawa: Biuro Pracy Społecznej (Towarzystwo Popierania Pracy Społecznej).
IGS. (1929). Warunki życia robotniczego w Warszawie, Łodzi i Zagłębiu Dąbrowskim w świetle ankiet 1927 roku. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego.
IGS. (1930). Instytut Gospodarstwa Społecznego 1920–1930. Sprawozdanie z działalności dziesięcioletniej. Warszawa.
IGS. (1932). Instytut Gospodarstwa Społecznego. Sprawozdanie za rok 1931. Warszawa.
IGS. (1933). Instytut Gospodarstwa Społecznego. Sprawozdanie za rok 1932. Warszawa.
IGS. (1934). Instytut Gospodarstwa Społecznego. Sprawozdanie za rok 1933. Warszawa.
IGS. (1935). Instytut Gospodarstwa Społecznego. Sprawozdanie za rok 1934. Warszawa.
Protokoły posiedzeń pierwszej sesji Głównej Rady Statystycznej. (1920). Miesięcznik Statystyczny, (1, cz. 2), 35–52.
Romaniuk, K. (1962). Wstępne wyniki badań budżetów domowych rodzin robotniczych w Polsce z lat 1937–1938–1939. Przegląd Statystyczny, 9(4), 335–354.
Rychliński, S. (1929). Czas pracy w przemyśle polskim: w świetle wyników ankiety Związku Stowarzyszeń Zawodowych. Warszawa.
Sprawozdanie z działalności Komisji dla Badania Kosztów Utrzymania w Warszawie. (1921). Miesięcznik Pracy, (1), 16–18.
Statystyka cen detalicznych w większych miastach Polski. (1921). Miesięcznik Pracy, (11), 81–84.
Statystyka cen od listopada 1919 r. do marca 1920 r. (1920). Miesięcznik Statystyczny, (1, cz. 2), 57–64.
Szturm de Sztrem, E. (1922). Samowystarczalność Polski pod względem zbożowym. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Ignis”.
Szturm de Sztrem, E. (1923). Wzrost cen i ruchoma skala płac. Statystyka Pracy, (1), 1–3.
Szturm de Sztrem, E. (1924). Ceny ziemi (1919–1924). Kwartalnik Statystyczny, (1), 265–283.
Szturm de Sztrem, E. (1927). Nowy wskaźnik cen hurtowych Głównego Urzędu Statystycznego. Kwartalnik Statystyczny, (1), 161–191.
Szturm de Sztrem, E. (1935). Kartele w życiu gospodarczem i społecznem. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Szturm de Sztrem, E. (red.). (1936). Mały Rocznik Statystyczny. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Szturm de Sztrem, T. (1920). Drożyzna w miastach b. Królestwa Kongresowego i obw. Białostockiego. Warszawa.
Szturm de Sztrem, T. (1922). Walka o płace zarobkowe. Warszawa: E. Wende i Spółka.
Szturm de Sztrem, T. (1923). Działanie inflacji w sferze podatkowej. Warszawa.
Szturm de Sztrem, T. (1924a). Płace zarobkowe w okresie dewaluacji pieniężnej. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Ignis”.
Szturm de Sztrem, T. (1924b). Żywiołowość w opodatkowaniu. Podatek inflacyjny. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Ignis”.
Szturm de Sztrem, T. (1931a). Bezrobocie w Europie dzisiejszej. Przyczynek do teorii kryzysów. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego.
Szturm de Sztrem, T. (1931b). Nowa metoda obliczania wskaźnika kosztów utrzymania: wskaźnik kosztów utrzymania typowych rodzin. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Szturm de Sztrem, T., Wakar, W. (1921). Stosunki narodowościowe na terenie b. Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich. Mapa, skala 1 : 1000000. Warszawa.
Tennebaum, H. (red.). (1923). Skarb Rzeczypospolitej. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego.
Tołwiński, S. (1923). Zagadnienia statystyki zawodowej. Miesięcznik Statystyczny, (1), 263–277.
Walenta, A. (1928). Stosunki mieszkaniowe rodzin robotniczych objętych ankietą o budżetach domowych w Warszawie, Łodzi, Zagłębiu Dąbrowskim i na Śląsku. Statystyka Pracy, (4), 320–336.
Wojtyniak, J. (1938). Podział rodzin robotniczych według zamożności. Statystyka Pracy, (3), 114–129 Wskaźniki cen artykułów pierwszej potrzeby w b. dzielnicy rosyjskiej. (1920). Miesięcznik Statystyczny, (1, cz. 2), 151.
Koński, W. (red.). (2011). Badania społeczne i ich rola w kształtowaniu postępu. Ciągłość i zmiana. W 150. rocznicę urodzin Ludwika Krzywickiego: materiały z międzynarodowej konferencji naukowej, Płock, 19–20 października 2009 r. pod honorowym patronatem prof. zw. dr. hab. Karola Modzelewskiego, wiceprezesa Polskiej Akademii Nauk. Płock.
Kordos, J. (2008). Rozwój badań warunków życia ludności. Wiadomości Statystyczne, (2), 10–19.
Kruszka, K. (2012). Polskie Towarzystwo Statystyczne 1912–2012. Warszawa: Polskie Towarzystwo Statystyczne.
Lisowski, A. (1977). Instytut Gospodarstwa Społecznego 1957–1977. Warszawa: Szkoła Główna Planowania i Statystyki.
Łazowska, B. (2015). Działalność badawcza Głównego Urzędu Statystycznego w okresie II Rzeczypospolitej. Warszawa: Centralna Biblioteka Statystyczna.
Szturm de Sztrem, T. (1959). Instytut Gospodarstwa Społecznego: przyczynek do historii instytucji naukowo-społecznych w Polsce. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Żarnowski, J. (1973). Społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej 1918–1939. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Żeglicki, J. (1966). Ludwik Krzywicki współorganizator GUS. Wiadomości Statystyczne, (5/6), 6–9.
Żeglicki, J. (1969). Strajki w latach 1920–1938 w świetle badań Głównego Urzędu Statystycznego. Wiadomości Statystyczne, (1), 43–47.
Żurawicz, A. (2017). Organy opiniodawczo-doradcze GUS. W: Historia Polski w liczbach, t. 4: Statystyka Polski. Dawniej i dzisiaj (s. 415–429). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
