Duże miasta woj. śląskiego, przede wszystkim na obszarze byłego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, charakteryzują się m.in. wysokim stopniem uprzemysłowienia, wyższym niż średni w kraju poziomem życia, a także bardzo wysokim stopniem zanieczyszczenia środowiska. Celem badania omawianego w artykule jest ocena poziomu wybranych rodzajów zanieczyszczeń powietrza w dużych miastach woj. śląskiego oraz ich porównanie z niektórymi charakterystykami stanu zdrowia ludności tego województwa w latach 2014–2016. W badaniu wykorzystano dane Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz Głównego Urzędu Statystycznego.
Zestawienie wartości wybranych mierników zdrowia ludności badanych miast z poziomem ich zanieczyszczenia pozwoliło stwierdzić, że w miastach o najwyższym poziomie zanieczyszczenia powietrza wartości mierników umieralności również były najwyższe, a wartości przeciętnego dalszego trwania życia noworodka – najniższe. Najgorszą sytuację pod względem obydwu czynników zaobserwowano w Chorzowie, Dąbrowie Górniczej i Rybniku, natomiast najlepszą – w Bielsku-Białej i Tychach.
zanieczyszczenie powietrza, umieralność, trwanie życia, województwo śląskie
J11, Q56
Airly. (2019). #Oddychaj Polsko. Raport o stanie powietrza w Polsce w latach 2017/2018 oraz 2018/2019. Pobrane z: https://airly.eu/pl/report/.
Dziembała, L. J. (1991). Badanie zagrożenia życia na obszarze klęski ekologicznej: studium statystyczno- demograficzne na przykładzie województwa katowickiego. Katowice: Akademia Ekonomiczna.
GIOŚ. (2017). Stan środowiska w Polsce. Sygnały 2016. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
Greenstone, M., Qing Fang, C. (2018). AQLI. Introducing the Air Quality Life Index. Pobrane z: https://aqli.epic.uchicago.edu/wp-content/uploads/2018/11/AQLI-Report.111918-2.pdf.
GUS. (2015). Ochrona środowiska 2015. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
GUS. (2016a). Ochrona środowiska 2016. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
GUS. (2016b). Stan zdrowia ludności Polski w 2014 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/stan-zdrowia-ludnosci-polski-w-2014-r-,6,6.html.
GUS. (2017a). Ochrona środowiska 2017. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
GUS. (2017b). Zdrowie i ochrona zdrowia w 2016 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/zdrowie-i-ochrona-zdrowia-w-2016-r-,1,7.html.
Janka, R. M. (2014). Zanieczyszczenia pyłowe i gazowe: podstawy obliczenia i sterowania poziomem emisji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kuchcik, M., Milewski, P. (2018). Zanieczyszczenie powietrza w Polsce – stan, przyczyny i skutki. Studia KPZK, 182(2), 341–364.
Kukuła, K. (2019). Degree of environmental pollution in Poland – ranking of the provinces in 2016: Stopień zanieczyszczenia środowiska w Polsce – ranking województw w 2016 roku. Economic and Regional Studies, 12(1), 23–32. DOI: 10.2478/ers-2019-0003.
Kurkiewicz, J. (red.). (2010). Procesy demograficzne i metody ich analizy. Kraków: Uniwersytet Ekonomiczny.
Lekston, A. (2017). Zanieczyszczenie powietrza – jak ograniczyć skutki zdrowotne. Pobrane z: https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/aktualnosci/177874,zanieczyszczenie-powietrza-jak-ograniczyc-skutki-zdrowotne.
Maciejowski, M. (red.). (1995). Leksykon Ochrony Środowiska ze słownikami polsko-angielskim, angielsko-polskim, polsko-niemieckim, niemiecko-polskim. Gdańsk: Fundacja Ecobaltic.
Mazurek, H., Badyda, A. (red.). (2018). Smog. Konsekwencje zdrowotne zanieczyszczeń powietrza. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Mielecka-Kubień, Z. (2004). O niektórych problemach mierzenia i porównywania umieralności (na przykładzie umieralności w Chorzowie i Bielsku-Białej w latach 1999–2001). W: A. S. Barczak (red.), Postępy ekonometrii (s. 165–177). Katowice: Akademia Ekonomiczna.
Mielecka-Kubień, Z. (2017). Stan zdrowia mieszkańców a zanieczyszczenie środowiska w układzie województw. Analiza statystyczna. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, (318), 53–68.
RWMŚ GIOŚ. (2019). Pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie śląskim: Raport wojewódzki za lata 2014–2018. Katowice: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Regionalny Wydział Monitoringu Środowiska.
ŚUW. (2014). Raport o stanie zdrowia mieszkańców województwa śląskiego 2013. Katowice: Śląski Urząd Wojewódzki.
WHO. (2006). WHO Air quality guidelines for particulate matter, ozone, nitrogen dioxide and sulfur dioxide: Global update 2005: Summary of risk assessment. Geneva: World Health Organization.
WIOŚ. (2017). Stan środowiska w województwie śląskim w 2016 r. Katowice: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska.
