Celem artykułu jest przedstawienie preferencji Polaków dotyczących opieki długoterminowej oraz zweryfikowanie, czy pomoc nieformalna jest substytucyjna, czy komplementarna wobec pomocy formalnej, czyli czy można mówić o efekcie wypierania pierwszego typu opieki przez drugi. Analizę oparto na danych pochodzących ze specjalnej edycji badania opinii publicznej Eurobarometr przeprowadzonego przez Eurostat w 2007 r. Polacy zdecydowanie woleliby skorzystać z opieki długoterminowej we własnym domu niż w domu opieki. Natomiast swoimi rodzicami chcieliby się opiekować, zabierając ich do siebie. Ci, którzy deklarują, że ich opieka długoterminowa będzie finansowana przez państwo, są starsi, oczekują dłuższego życia, mają więcej trudności w życiu codziennym i są częściej narażeni na czynniki podwyższonego ryzyka w porównaniu z osobami deklarującymi finansowanie opieki prywatnej. Do analizy efektu wypierania wykorzystano model probitowy, w którym zmienną objaśnianą były oczekiwania dotyczące finansowania opieki długoterminowej. Wyniki wskazują, że prawdopodobieństwo długookresowej pomocy prywatnej jest mniejsze, jeśli oczekujemy wsparcia od państwa. Może to świadczyć o wypieraniu opieki nieformalnej przez formalną.
opieka długoterminowa, efekt wypierania, Polska, Eurobarometr
J14, D64, H51
Attias-Donfut, C., Ogg, J., Wolff, F. C. (2005). European patterns of intergenerational financial and time transfers. European Journal of Ageing, 2(3), 161—173.
Bakx, P., Meijer, C., Schut, F., Doorslaer, E. (2015). Going formal or informal, who cares? The influence of public long-term care insurance. Health Economics, 24(6), 631—643.
Bank Światowy (2015). Stan obecny i przyszłość opieki długoterminowej w starzejącej się Polsce.
Błędowski, P. (2012). Potrzeby opiekuńcze osób starszych. W: M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce (s. 449—466). Poznań: Termedia Wydawnictwo Medyczne.
Bolin, K., Lindgren, B., Lundborg, P. (2008). Informal and formal care among single-living elderly in Europe. Health Economy, 17(3), 393—409.
Bonsang, E. (2009). Does informal care from children to their elderly parents substitute for formal care in Europe? Journal of Health Economics, 28(1), 143—154.
Burke, T. (1988). Long-term care: The public role and private initiatives. Health Care Financing Review, Annual Supplement, (1—5).
Charles, K., Sevak, P. (2005). Can family caregiving substitute for nursing home care? Journal of Health Economics, 24(6), 1174—1190.
Costa-Font, J., Courbage, C., Swartz, K. (2015a). Financing long-term care: ex ante, ex post or both? Health Economics, (24), 45—57.
Costa-Font, J., Courbage, C. (2015b). Crowding out of long-term care insurance: evidence from European expectations data. Health Economics, (24), 74—88.
Deindl, C., Brandt, M. (2016). Support networks of childless older people: informal and formal support in Europe. Ageing & Society, 37(8),1—25.
Golinowska, S. (2010). The long term care system for the elderly in Poland. ENEPRI Research Report No. 83.
Kalbarczyk, M., Nicińska, A. (2007). Finansowe i niefinansowe transfery w próbie SHARE. Polityka Społeczna, (4), 13—23.
Kałuża-Kopias, D., Szweda-Lewandowska, Z. (2018). Potencjalny popyt na opiekunów osób starszych. Spojrzenie z perspektywy dwóch pokoleń — wspierającego i wspieranego. Polityka Społeczna, (3), 28—34.
Kohler, H.-P., Billari, F., Ortega, H. A. (2002). The Emergence of Lowest-Low Fertility in Europe During the 1990s. Population and Development Review, 28(4), 641—680.
Komisja Europejska. (2007). Health and long-term care in the European Union. Special Eurobarometer 283 Report.
Komisja Europejska. (2015). The 2015 Aging Report. Economic and Budgetary Projections for the 28 EU Member States (2013—2060). Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Kotowska, I., Sztanderska, U., Wójcicka, I. (2007). Między domem a pracą. Rekomendacje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Langa, K. M., Chernew, M. E., Kabeto, M. U., Katz, S. J. (2001). The explosion in paid home care in the 1990s: who received the additional services? Medical Care, 39(2), 147—157.
Liu, K., Manton, K. G., Aragon, C. (2000). Changes in home care use by disabled elderly persons: 1982—1994. Journal of Gerontology B: Psychological Sciences Social Sciences, 55(4), 245—253.
Ministerstwo Zdrowia. (2012). Stan faktyczny i perspektywy rozwoju opieki długoterminowej w Polsce. Warszawa: Ministerstwo Zdrowia.
Pezzin, L., Schone, B. (1999). Intergenerational household formation, female labor supply and informal caregiving: a bargaining approach. The Journal of Human Resources, 34(3), 475—503.
Rodrigues, R., Huber, M., Lamura, G. (red.). (2012). Facts and Figures on Healthy Ageing and Long- -term Care. Vienna: European Centre for Social Welfare Policy.
Rodrigues, R., Schmidt, A. (2010). Paying for long-term care. European Center for Social Welfare Policy.
United Nations. (2015). World Population Ageing 2015. New York: United Nations.
Van Houtven, C., Norton, E. (2004). Informal care and health care use of older adults. Journal of Health Economics, 23(6), 1159—1180.
Więckowska, B. (2010). Description of Long-Term Care: Provision and Financing. W: World Bank, Report Long-Term Care and Ageing. Case Studies — Bulgaria, Croatia, Latvia and Poland (s. 77—82).
Witkowska, B. (2010). Opieka długoterminowa w systemie ochrony zdrowia, stan obecny — zadania na przyszłość. W: M. Augustyn (red.), Opieka długoterminowa w Polsce. Opis, diagnoza, rekomendacje. Warszawa. Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej RP.
