Jednostki samorządu terytorialnego (JST) w Polsce odpowiadają za realizację szerokiego spektrum zadań o charakterze publicznym, których wykonanie powinno odbywać się, zgodnie z zasadą subsydiarności, na niższych poziomach zarządzania. Wymaga to od JST ponoszenia nie tylko wydatków bieżących na realizację różnorodnych zadań, lecz także wydatków inwestycyjnych na zapewnienie szerszego dostępu do elementów infrastruktury służącego rozwojowi lokalnemu. Możliwości wygospodarowania środków na działalność rozwojową (utożsamianą z inwestycyjną) w literaturze przedmiotu nazywane są potencjałem inwestycyjnym.
Celem artykułu jest zaprezentowanie zróżnicowania potencjału inwestycyjnego JST determinowanego nadwyżką operacyjną z uwzględnieniem układu przestrzennego. Przedstawiono zagadnienia teoretyczne dotyczące potencjału inwestycyjnego JST i metod jego pomiaru oraz przeprowadzono analizę danych empirycznych za lata 2007— —2016 opublikowanych przez Ministerstwo Finansów oraz Główny Urząd Statystyczny.
Jak wynika z badania, poziom zróżnicowania potencjału inwestycyjnego — zarówno w wartościach bezwzględnych, jak i w przeliczeniu na mieszkańca — jest duży, choć w ostatnich latach ulegał zmniejszeniu. Największe zróżnicowanie obserwuje się wśród gmin. Warto podkreślić, że potencjał inwestycyjny wpływa w zasadniczy sposób na wielkość ponoszonych przez JST wydatków inwestycyjnych, co potwierdzają wyniki analizy korelacji.
potencjał inwestycyjny, nadwyżka operacyjna, wydatki inwestycyjne, wydatki bieżące
H71, H72, H74
Filipiak, B., Tarczyńska-Łuniewska, M. (2016). Potencjał jednostek samorządu terytorialnego — próba systematyzacji pojęciowej i metodycznej. Finanse Komunalne, (1—2), 20—21.
Kaczor, T., Tomalak, M. (2000). Potencjał inwestycyjny jednostek samorządu terytorialnego. Warszawa: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
Mackiewicz, M., Malinowska-Misiąg, E., Misiąg, W., Tomalak, M. (2006). Ramy finansowe strategii rozwoju województw na lata 2007—2014. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
Skorwider, J., Garbowski, M. (2012). Zmiany w potencjale inwestycyjnym gmin wiejskich i miejsko-wiejskich w Polsce. W: M. Gwiaździńska-Goraj, K. Kurowska (red.), Planowanie rozwoju przestrzeni wiejskiej (s. 231—246). Warszawa: Polskie Towarzystwo Geograficzne: Instytut Geografii
i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego. Polska Akademia Nauk.
Swianiewicz, P. (2008). Nadwyżka operacyjna. Wspólnota, (9).
Wyszkowska, D. (2018). Samodzielność finansowa jako determinanta potencjału inwestycyjnego jednostek samorządu terytorialnego. Studium empiryczne gmin w Polsce. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
