Celem badania jest scharakteryzowanie oraz ocena wpływu wybranych czynników ekonomicznych na wartość zakupów dokonywanych przez obywateli Ukrainy w Polsce w ruchu granicznym (tzw. obroty nierejestrowane na zgłoszeniach celnych). Szczegółowym analizom poddano kurs walutowy i migrację zarobkową, a także oddziaływanie zaburzeń politycznych, które nastąpiły pod koniec 2013 r. na Ukrainie. Badaniem objęto lata 2009—2017. Dane pochodziły z badań ankietowych Urzędu Statystycznego (US) w Rzeszowie, Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego (BDL GUS), Państwowej Służby Statystyki Ukrainy (PSSU) oraz Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS). Jako podstawowe narzędzia badawcze wykorzystano analizę korelacji oraz analizę regresji.
Wyniki obliczeń wskazują, że wydarzenia polityczne miały pośredni wpływ na przygraniczną wymianę handlową, m.in. poprzez kurs walutowy, który ograniczał skalę wydatków obywateli Ukrainy w Polsce. Oddziaływanie to nie było jednak na tyle silne, aby odwrócić wzrostowy trend w zakupach przygranicznych. Przeprowadzone analizy nie dostarczyły istotnych statystycznie przesłanek do przyczynowo-skutkowego powiązania strumieni migracji zarobkowej obywateli Ukrainy do Polski z handlem przygranicznym.
handel przygraniczny, pogranicze polsko-ukraińskie, kurs walutowy, migracja zarobkowa
F16
Bags, J., Fung, L., Lapham, B. (2015). Exchange Rates, Cross-Border Travel, and Retailers: Theory and Empirics. Queen’s Economics Department Working Paper, (1351), 1—49.
Brzosko-Sermak, A. (2015). Turystyka i handel przygraniczny — przykład wschodniego pogranicza Polski. Prace Geograficzne, (141), 43—55.
Chandra, A., Head, K., Tappata, M. (2014). The Economics of Cross-Border Travel. The Review of Economics and Statistics, 96(4), 648—661.
Chiou, L., Muehlegger, E. (2008). Crossing the line: Direct estimation of crossborder cigarette sales and the effect on tax revenues. The B.E. Journal of Economic Analysis & Policy, 8(48), 1935—1682.
Chmielewska, I., Dobroczek, G., Puzynkiewicz, J. (2016). Obywatele Ukrainy pracujący w Polsce — raport z badania. Warszawa: NBP.
Di Matteo, L., Di Matteo, R. (1996). An analysis of Canadian cross-border travel. Annals of Tourism Research, 23(1), 103—122.
Evans, W., Lane, H., O’Grady, S. (1992). Border Crossings. Scarborough, Ont.: Prentice-Hall Canada Inc.
Ferris, J. S. (2000). The Determinants of Cross Border Shopping: Implications for Tax Revenues and Institutional Change. National Tax Journal, 53(4), 801—824.
Fitzgerald, J. D., Quinn, T. P., Whelan, B. J., Williams, J. A. (1988). An analysis of cross-border shopping. Dublin: The Economic and Social Research Institute.
Gorodnichenko, Y., Tesar, L. L. (2009). Border effect or country effect? Seattle may not be so far from Vancouver after all. American Economic Journal: Macroeconomics, 1(1), 219—241.
GUS i US w Rzeszowie. (2010—2017). Ruch graniczny oraz wydatki cudzoziemców w Polsce i Polaków za granicą. Warszawa: GUS, Rzeszów: US.
Hsieh, A. T., Chang, J. (2006). Shopping and tourist night markets in Taiwan. Tourism Management, 27(1), 138—145.
Kawałko, B. (2011). Wybrane problemy polsko-ukraińskiej współpracy transgranicznej. Barometr Regionalny, (2), 35—60.
Komornicki, T. (2010). Rola wymiany towarowej ze wschodnimi sąsiadami Polski w gospodarce lokalnej. Prace Komisji Geografii Przemysłu, (15), 105—116.
Kufel, T. (2011). Ekonometria. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem programu GRETL. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Leal, A., López-Laborda, J., Sauco, F. R. (2010). Cross-Border Shopping: A Survey. International Advances in Economic Research, 16(2), 135—148.
Mync, A., Szul, R. (red.). (1999). Rola granicy i współpracy transgranicznej w rozwoju regionalnym i lokalnym. Warszawa: Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego, Uniwersytet Warszawski.
Powęska, H. (2011). Struktura towarowa handlu przygranicznego na pograniczu polsko-ukraińskim. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 13(2), 371—376.
Powęska, H. (2014). Udział nierejestrowanych zakupów artykułów nieżywnościowych w obrotach handlowych Polski z Ukrainą, Białorusią i Rosją. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 16(3), 236—241.
Powęska, H. (2016). Handel przygraniczny w warunkach zmian przenikalności granicy. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
Rudy, A. (2018). Przygraniczny handel upadnie. Pobrane z: http://iustus.org.pl/przygraniczny-handel-upadnie/.
Sitek, S. (2016). Uwarunkowania rozwoju lokalnego na obszarach przygranicznych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Timothy, J. D., Butler, R. W. (1995). Cross-Boder shopping. A North American perspective. Annals of Tourism Research, 22(1),16—34. DOI: 10.1016/0160-7383(94)00052-T.
Tömöri, M. (2010). Investigating shopping tourism along the borders of Hungary — a theoretical perspective. GeoJournal of Tourism and Geosites, 6(2), 202—210.
Wang, D. (2004). Hong Kongers’ cross-border consumption and shopping in Shenzhen: patterns and motivations. Journal of Retailing and Consumer Services, 11(3), 149—159. DOI: 10.1016/S0969-6989(03)00014-6.
Zielińska-Szczepkowska, J., Zabielska, I. (2016). Mały ruch graniczny z obwodem kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej a rozwój turystyki zakupowej. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Turystyki, (3), 349—362.
