Celem badania opisanego w artykule jest określenie roli nowych miast utworzonych w Polsce w latach 1989—2015. W opracowaniu skupiono się na analizie rozwoju społeczno-gospodarczego tych miast, głównie jako lokalnych rynków pracy, ze szczególnym uwzględnieniem zasięgu dojazdów osób do miejsc zatrudnienia. W analizie wykorzystano m.in. metodę taksonomicznego miernika rozwoju (w której konstrukcja owego miernika opiera się na wyznaczeniu odległości od wzorca). Badanie przeprowadzono na podstawie danych Banku Danych Lokalnych GUS, a także badań własnych i innych autorów. W efekcie przeprowadzonego badania okazało się, że wpływ nowych miast na kształtowanie się powiązań społeczno-gospodarczych wyraźnie wzrasta w sytuacji, gdy ośrodek ma dobrze wykształconą bazę ekonomiczną oraz zlokalizowane usługi publiczne o znaczeniu ponadlokalnym, co stymuluje również rozwój innych powiązań społeczno-gospodarczych, np. usługowo-handlowych. Zarysowała się tutaj również rola dużych aglomeracji miejskich w aktywizacji społeczno-gospodarczej ludności mieszkającej w nowych małych miastach.
małe miasta, nowe miasta, rozwój lokalny, rozwój społeczno- gospodarczy
J21, O18, R23
Bagiński, E. (1992). Rodowód nowego miasta Jelcz-Laskowice. Wrocław: Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej.
Bartosiewicz, B., Marszał, T. (red.) (2011). Kierunki i uwarunkowania rozwoju małych miast z perspektywy 20 lat transformacji. Studium przypadków. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
BDL (2013). Bank Danych Lokalnych GUS,https://bdl.stat.gov.pl/.
Drobek, W. (1996). Tryb formalny i praktyka nadawania praw miejskich w Polsce. W: S. Czaja (red.), Gospodarka, środowisko przyrodnicze, informacja (s. 211—215). Ogólnopolska Konferencja Naukowa, Pokrzywna — Wrocław.
Drobek, W. (2002). Polskie nowe miasta (1977—2001). W: J. Słodczyk (red.), Przemiany bazy ekonomicznej i struktury funkcjonalnej miast. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 71—84.
GUS (2014). Dojazdy do pracy w Polsce — wyniki NSP 2011. Warszawa: GUS.
Hellwig, Z. (1968). Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr. Przegląd Statystyczny, nr 4, s. 307—327.
Hellwig, Z. (1981). Wielowymiarowa analiza porównawcza i jej zastosowanie w badaniach wielocechowych obiektów gospodarczych. W: W. Welfe (red.), Metody i modele ekonomiczno -matematyczne w doskonaleniu zarządzania gospodarką socjalistyczną (s. 46—68). Warszawa: PWE.
Heffner, K. (2008). Funkcjonowanie miast małych w systemie osadniczym Polski w perspektywie2033 r. — rekomendacje dla KPZK. Ekspertyza wykonana w ramach Eksperckiego Projektu Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do roku 2033. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
Jelonek, A. (1989). Nowe miasto w badaniach geograficznych. Acta Univer sitatis Lodziensis, Folia Geographica, vol. 11, s. 289—293.
Konecka-Szydłowska, B. (2007). Słupca jako ośrodek aktywizacji społeczno-gospodarczej obszarów wiejskich. W: E. Rydz (red.), Podstawy i perspektywy rozwoju małych miast (s. 263—272). Słupsk: Akademia Pomorska w Słupsku.
Konecka-Szydłowska, B. (2011). Małe miasta nowo utworzone w procesie urbanizacji. W: B. Bartosiewicz,
T. Marszał (red.), Przemiany przestrzeni i potencjału małych miast w wybranych regionach Polski — z perspektywy 20 lat transformacji (s. 9—25). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Konecka-Szydłowska, B. (2012). Szanse i zagrożenia rozwoju nowo utworzonych małych miast. Studia miejskie, t. 7, s. 123—134. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Koralewski, T., Rogacki, H. (1986). Weryfikacja podziału gminnego województwa poznańskiego na podstawie analizy powiązań przestrzenno-ekonomicznych. W: T. Czyż (red.), Metody badań struktury regionalnej (s. 39—60). Seria Geografia, nr 32. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Krzysztofik, R. (2005). Proces kształtowania się sieci miejskiej w Polsce w okresie od XIII do XX wieku. Czasopismo Geograficzne, t. 76, z. 4, s. 383—393.
Krzysztofik, R. (2006). Nowe miasta w Polsce w latach 1980—2009. Geneza i mechanizmy rozwoju. Próba typologii. Sosnowiec: Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi.
Krzysztofik, R., Dymitrow, M. (Eds.) (2015). Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems/Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. Gothenburg: University of Gothenburg.
Kwiatek-Sołtys, A. (1997). Nowe miasto — Świątniki Górne. W: Przyrodnicze i społeczne walory Mazowsza w dobie restrukturyzacji (s. 216). 46. Zjazd Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Rynia.
Kwiatek-Sołtys, A. (2002). Miejsce byłych miast w sieci osadniczej południowej Polski. Czynniki i bariery regionalnej współpracy transgranicznej — bilans dokonań (s. 425—432). 50. Zjazd Polskiego Towarzystwa Geograficzneg, Rzeszów: Uniwersytet Rzeszowski.
Maik, W. (1988). Rozwój teorii regionalnych i krajowych układów osadnictwa. Seria Geografia, nr 37. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Maik, W. (1992). Podstawy geografii miast. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Najgrakowski, M. (2009). Miasta Polski do początku XXI wieku. Dokumentacja Geograficzna, nr 39, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania. Warszawa: Polska Akademia Nauk.
Nowak, E. (1990). Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społeczno-gospodarczych. Warszawa: PWE.
Olszewski, M. (2014). Znikają w szarym pyle. W: M. Olszewski (red.), Najlepsze buty na świecie (s. 37—52). Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Pankau, F. (1996). Współczesne determinanty rozwoju miast polskich — ustrój samorządowy i jego funkcjonowanie. W: M. Kochanowski (red.), Nowe uwarunkowania rozwoju i kształtowania miast polskich (s. 81—97). Warszawa.
Parysek, J.J. (2015). Miasto w ujęciu systemowym. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, z. 77/1, s. 27—53.
Pukowska-Mitka, M., Stoińska, H. (1995). Pilica — nowe miasto w województwie katowickim. Wybrane zagadnienia geograficzne (s. 93—105). Sosnowiec-Katowice: Wydawnictwo Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego.
Siemiński, J.L. (1991). Teraźniejszość i przyszłość małych miasteczek. Wiadomości Statystyczne, nr 9, s. 26—29.
Sokołowski, D. (2014). New towns in Poland. Bulletin of Geography, Socio-Economic Series, no. 23, s. 149—160. Toruń.
Suchecki, B. (2010). Ekonometria przestrzenna. Metody i modele analizy danych przestrzennych. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Szmytkie, R. (2003). Próba zastosowania kryterium fizjonomicznego w procedurze nadawania praw miejskich. Czasopismo Geograficzne, t. 74, z. 4, s. 345—353.
Szmytkie, R. (2012). Zmiana liczby miast w Polsce w okresie powojennym. W: S. Ciok, S. Dołzbłasz (red.), Problemy współpracy transgranicznej i kształtowania ponadkrajowych powiązań gospodarczych (s. 155—171). Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, t. 28. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Szmytkie, R., Krzysztofik, R. (2011). Idea miejskości w Polsce. W: B. Namyślak (red.), Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych, t. 2, Zmiany funkcjonalno- -przestrzenne miast i obszarów wiejskich (s. 25—38); Rozprawy Naukowe Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, t. 20, Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Szymańska, D. (1993). New towns in regional development. Toruń: Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika.
Szymańska, D. (1996a). Nowe miasta w systemach osadniczych. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika.
Szymańska, D. (1996b). Socio-economic problems of the new town Borne Sulinowo. Eastern European Countryside, t. 2, s. 95—100.
Wojtasiewicz, L. (1996). Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju lokalnego. W: J.J. Parysek, (red.), Rozwój lokalny i lokalna gospodarka przestrzenna (s. 67—97). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Zaniewska, H., Borcz, H., Filipiak-Niedźwiecka, I., Barek, R., Thiel, M. (2013). Małe miasta, które uzyskały prawa miejskie w latach 1989—2011. Kraków: Instytut Rozwoju Miast.
Zuzańska-Żyśko, E. (2006). Społeczno-gospodarcze konsekwencje procesu transformacji na przykładzie
Wojkowic — małego miasta pogórniczego. W: K. Heffner, T. Marszał (red.), Małe miasta — studium przypadków (s. 37—44). Łódź.
