W ocenie stopnia zaawansowania starości demograficznej wykorzystuje się wiele miar. Wśród najczęściej stosowanych można wymienić te, które wyrażają relację między liczbą osób starszych i ogólną liczbą ludności lub młodszą grupą wieku. Rzadko zaś stosuje się takie miary, które uwzględniają całą strukturę wieku ludności. W artykule zaprezentowano nowy sposób analizy przestrzennego zróżnicowania struktur wieku ludności z wykorzystaniem metody aglomeracyjnej z metryką euklidesową. Badanymi obiektami były województwa, a zmiennymi objaśniającymi pięcioletnie grupy wieku (20 zmiennych). Dodatkowo wprowadzono obiekt hipotetyczny, który charakteryzuje się regresywną strukturą wieku. Jego wprowadzenie pozwoliło na ocenę, jak badane regiony różnią się nie tylko między sobą, ale także jak dalece odbiegają one od wzorca rozwoju ludności. Rozważania prowadzono odrębnie dla populacji kobiet i mężczyzn oraz lat 1991, 2001 i 2011.
struktura ludności, starość demograficzna, starzenie się ludności
Abramowska-Kmon A. (2011), O nowych miarach zaawansowania procesu starzenia się ludności, „Studia Demograficzne”, nr 1 (159), s. 3—33.
Błędowski P. (1998), Samodzielność osób starszych jako zadanie polityki społecznej, „Gerontologia Polska”, nr 6, s. 3 i 4.
Błędowski P. (2002), Lokalna polityka społeczna wobec ludzi starych, SGH.
Chojnicki Z. (1996), Region w ujęciu geograficzno-systemowym, [w:] Czyż T. (red.), Podstawy regionalizacji geograficznej, Poznań, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, s. 7—43.
Cieślak M. (2004), Pomiar procesu starzenia się ludności, „Studia Demograficzne”, nr 2 (146), s. 3—16.
Clarke J. I. (1965), Population geography, Pergamon Press, Oxford, s. 164.
Czyż T. (2002), Zastosowanie modelu potencjału w analizie zróżnicowania regionalnego Polski, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 2 i 3, s. 24—28.
d’Albis H., Collard F. (2013), Age groups and the measure of population aging, „Demographic Research”, Vol. 29, s. 617—640.
Długosz Z. (1997), Stan i dynamika starzenia się ludności Polski, „Czasopismo Geograficzne”, t. 68 (2), s. 227—232.
Długosz Z. (1998), Próba określenia zmian starości demograficznej Polski w ujęciu przestrzennym, „Wiadomości Statystyczne”, nr 3, s. 15—25.
Frątczak E. (2002), Proces starzenia się ludności Polski, „Studia Demograficzne”, nr 2 (142), s. 3—28.
Grabiński T. (1992), Metody taksonometrii, Akademia Ekonomiczna w Krakowie.
Grabiński T., Wydymus S., Zeliaś A. (1989), Metody taksonomii numerycznej w modelowaniu zjawisk społeczno-gospodarczych, PWN, Warszawa.
Kondrat W. (1972), Zmiany w strukturze ludności według płci i wieku w latach 1950, 1960, 1970, „Studia i Prace Statystyczne”, nr 40.
Kosiński L. (1967), Geografia ludności, PWN, Warszawa.
Kot S. M., Kurkiewicz J. (2004), The new measures of the population ageing, „Studia Demograficzne”, nr 2 (146), s. 17—29.
Kowaleski J. T. (red.) (2006), Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach XXI wieku, Uniwersytet Łódzki.
Kowaleski J. T. (2011), Przestrzenne zróżnicowanie starzenia się ludności Polski: przyczyny, etapy, następstwa, Uniwersytet Łódzki.
Kowaleski J. T., Szukalski P. (red.) (2004), Nasze starzejące się społeczeństwo. Nadzieje i zagrożenia, Uniwersytet Łódzki.
Kowaleski J. T., Szukalski P. (red.) (2006), Starość i starzenie się jako doświadczenie jednostek i zbiorowości ludzkich, Uniwersytet Łódzki.
Kurek S. (2004), The spatial distribution of population ageing in Poland in the years 1988—2001, „Bulletin of Geography”, No. 2, s. 65—76.
Kurek S. (2008), Typologia starzenia się ludności Polski w ujęciu przestrzennym, Akademia Pedagogiczna w Krakowie, „Prace Monograficzne”, nr 497, Kraków.
Młodak A. (2006), Analiza taksonomiczna w statystyce regionalnej, Difin, Warszawa.
Nowak E. (1990), Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społeczno-gospodarczych, PWE, Warszawa.
Pociecha J., Podolec B., Sokołowski A., Zając K. (1988), Metody taksonomiczne w badaniach społeczno-ekonomicznych, PWN, Warszawa.
Podogrodzka M. (2014), Przestrzenne zróżnicowanie ludności według wieku w Polsce w 1991—2010, [w:] Rączaszek A., Koczur W. (red.), Polityka społeczna wobec przemian demograficznych, „Studia Ekonomiczne”, nr 167, UE w Katowicach, s. 62—76.
Potrykowska A. (2003), Przestrzenne zróżnicowanie procesu starzenia się ludności i migracji osób w starszym wieku w Polsce, „Przegląd Geograficzny”, nr 1, s. 41—59.
Rosset E. (1959), Proces starzenia się ludności. Studium demograficzne, Polskie Wydawnictwa Gospodarcze, Warszawa.
Rosset E. (1967), Ludzie starzy. Studium demograficzne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Rowland D. T. (1996), Population momentum as a measure of aging, „European Journal of Population”, No. 12, s. 41—61.
Sanderson W., Scherbov S. (2005), Average remaining lifetimes can increase as human populations age, „Nature”, No. 435, s. 811—813.
Sanderson W., Scherbov S. (2007), A new perspective on population ageing, „Demographic Research”, No. 16 (2), s. 27—58.
Urbaniak B. (1998), Społeczno-ekonomiczne skutki starzenia się społeczeństw, [w:] Frąckiewicz L. (red.), Przeobrażenia demograficzne kraju i ich konsekwencje dla polityki społecznej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, s. 89—100.
Wieniecki I. G. (1981), Starzenie się ludności i metody statystyczne jego pomiaru, [w:] Metody statystyczne w demografii, PWN, Warszawa, s. 76—90.
World Population Prospects: The 2004 Revision (2005), ONZ, UN Department of Economic and Social Affairs, Population Division, New York.
