W artykule przedstawiono analizę możliwych do uniknięcia zgonów w Polsce na poziomie regionów, w 16 województwach na przestrzeni 20 lat, tj. w latach 1991–2010. Przyczyny zgonów zostały podzielone na trzy grupy: choroby uleczalne, choroby możliwe do uniknięcia oraz niedokrwienną chorobę serca. Zastosowano technikę dekompozycji, aby obliczyć wpływ zmian w umieralności spowodowanych tymi chorobami na zmiany w oczekiwanej długości życia pomiędzy narodzinami a 75. rokiem życia dla dwóch okresów: lat 1991–2000 oraz lat 2000–2010, w podziale na wiek i płeć. Analizy opierały się na czasowym trwaniu życia pomiędzy narodzinami a 75. rokiem życia (e0–75). Do wyznaczenia tablic trwania życia zastosowano metodę Chianga, a metodę Arriaga – do dekompozycji. Wyniki ujawniły różnice w poziomie oczekiwanej długości życia i tempie zmian zachodzących pomiędzy województwami, przyczynami zgonów i płcią.
statystyka umieralności, umieralność, przyczyny umieralności, analiza demograficzna
Arriaga E. (1984), Measuring and explaining the change in life expectancies, „Demography”, Vol. 21, No. 1
Chiang C. L. (1972), On constructing current life tables, „Journal of the American Statistical Association”, Vol. 67, No. 339
Fihel A., Muszyńska M., Wróblewska W. (2014), Umieralność z przyczyn nieznanych i niedokładnie określonych oraz jej trwałe zróżnicowanie terytorialne w Polsce, „Studia Demograficzne”, nr 1 (165)
Gay J. G., Paris V., Devaux M., de Looper M. (2011), Mortality Amenable to Health Care in 31
OECD Countries: Estimates and Methodological Issues, „OECD Health Working Papers”, No. 55, OECD Publishing
Nolte E., McKee M. (2004), Does healthcare save lives? Avoidable mortality revisited, London, The Nuffield Trust
Plug I., Hoffmann R., Artnik B., Bopp M., Borrell C., Costa G. (2012), Socioeconomic inequalities in mortality from conditions amenable to medical interventions: do they reflect inequalities in access or quality of health care?, „BMC Public Health”, Vol. 12, No. 1
Rutkowska L. (2015), Trwanie życia w 2014 r., Informacje i Opracowania Statystyczne, GUS, Warszawa
Rutstein D. D., Berenberg W., Chalmers T. C., Child C. G., Fishman A. P., Perrin E. B. (1976), Measuring the Quality of Medical Care. A Clinical Method, „New England Journal of Medicine”, Vol. 294, No. 11
Stirbu I., Kunst A. E., Bopp M., Leinsalu M., Regidor E., Esnaola S., Costa G., Martikainen P., Borrell C., Deboosere P., Kalediene R., Rychtarikova J., Artnik B., Mackenbach J. P. (2010), Educational inequalities in avoidable mortality in Europe, „Journal of Epidemiology and Community Health”, Vol. 64, No. 10
Wojtyniak B., Goryński P., Moskalewicz B. (red.) (2012a), Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego — Państwowy Zakład Higieny, Warszawa
Wojtyniak B., Rabczenko D., Pokarowski P., Poznańska A., Stokwiszewski J. (2012b), Atlas umieralności ludności Polski 2008—2010, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego — Państwowy Zakład Higieny, Warszawa
Wróblewska W. (2006), Analiza umieralności w Polsce w latach 1970—2003. Dekompozycja zmian w oczekiwanym trwaniu życia noworodka, „Studia Demograficzne”, nr 1(149)
Wróblewska W. (2012), Zgony możliwe do uniknięcia — opis koncepcji oraz wyniki analizy dla Polski, „Studia Demograficzne”, nr 1(161)
